الفرق بين المراجعتين لصفحة: «مستخدم:Ay.Zaidan/الملعب السادس»
عدد انگلیسی
(عدد انگلیسی) |
|||
سطر ٧: | سطر ٧: | ||
| تأسیس = | | تأسیس = | ||
| کاربری =تأمین بخشی از آب مصرفی حجاج | | کاربری =تأمین بخشی از آب مصرفی حجاج | ||
| مکان =[[مسجدالحرام]]، | | مکان =[[مسجدالحرام]]، 21 متری [[حجرالاسود]] | ||
| نامهای دیگر =رَکْضَةُ جبرئیل، سقیا اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، المصونة (مضنونه)، سقیا، طعام طعم، شفاء سقم | | نامهای دیگر =رَکْضَةُ جبرئیل، سقیا اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، المصونة (مضنونه)، سقیا، طعام طعم، شفاء سقم | ||
| وقایع مرتبط = | | وقایع مرتبط = | ||
| ظرفیت = | | ظرفیت = | ||
| وضعیت =فعال | | وضعیت =فعال | ||
| مساحت =دهانه چاه | | مساحت =دهانه چاه 1/5 متر، عمق 30 متر | ||
| امکانات = | | امکانات = | ||
| شماره ثبت = | | شماره ثبت = | ||
| معمار = | | معمار = | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| بازسازی =سالهای | | بازسازی =سالهای 822 و 1383ق. | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
سطر ٢٦: | سطر ٢٦: | ||
آب زمزم همواره نزد [[اهل حرم|مردم مکه]] قِداسَت و اهمیت فراوانی داشته است. [[پیامبر(ص)]] بیشتر از آب زمزم مینوشید و آن را بهترین آب روی زمین میدانست. | آب زمزم همواره نزد [[اهل حرم|مردم مکه]] قِداسَت و اهمیت فراوانی داشته است. [[پیامبر(ص)]] بیشتر از آب زمزم مینوشید و آن را بهترین آب روی زمین میدانست. | ||
چاه زمزم در دورههای مختلف تاریخی، تعمیر و توسعه یافته است. دهانه چاه | چاه زمزم در دورههای مختلف تاریخی، تعمیر و توسعه یافته است. دهانه چاه 1/5 متر، عمق آن 30 متر و فاصلهاش تا کعبه 21 متر است. برای استفاده بیشتر زائران کعبه، در اطراف صحن مسجدالحرام بهوسیله لولهکشی، آب زمزم را به شیرها هدایت کردهاند. | ||
درباره زمزم در سفرنامههای سدههای مختلف، به مطالبی مانند فاصله آن با کعبه، اندازه دهانه چاه، فاصلهاش تا حجرالاسود و درست کردن سایهبانی نزدیک چاه زمزم برای مؤذنان، اشاره شده است. | درباره زمزم در سفرنامههای سدههای مختلف، به مطالبی مانند فاصله آن با کعبه، اندازه دهانه چاه، فاصلهاش تا حجرالاسود و درست کردن سایهبانی نزدیک چاه زمزم برای مؤذنان، اشاره شده است. | ||
سطر ٣٣: | سطر ٣٣: | ||
زمزم مرکّب از دو «زم» (زمّ یعنی جلو چیزی را گرفتن یا جمع کردن) و در لغت به معنای آهسته آهسته و یا آب فراوان است.<ref>معجم البلدان، ج3، ص166.</ref> در اصطلاح نیز نام چشمه و یا چاهی در [[مکه]] نزدیک [[کعبه]] است که پیشینه تاریخی آن، به دوران [[حضرت ابراهیم(ع)]] بازمیگردد.<ref>أخبار مكة، ج2، ص39.</ref> | زمزم مرکّب از دو «زم» (زمّ یعنی جلو چیزی را گرفتن یا جمع کردن) و در لغت به معنای آهسته آهسته و یا آب فراوان است.<ref>معجم البلدان، ج3، ص166.</ref> در اصطلاح نیز نام چشمه و یا چاهی در [[مکه]] نزدیک [[کعبه]] است که پیشینه تاریخی آن، به دوران [[حضرت ابراهیم(ع)]] بازمیگردد.<ref>أخبار مكة، ج2، ص39.</ref> | ||
به نوشته مسعودی، تاریخدان قرن چهارم هجری، ایرانیان به سبب آنکه خود را از نسل ابراهیم(ع) میدانستند در زمان ساسانیان به مکه میرفتند.<ref>مروج الذهب، | به نوشته مسعودی، تاریخدان قرن چهارم هجری، ایرانیان به سبب آنکه خود را از نسل ابراهیم(ع) میدانستند در زمان ساسانیان به مکه میرفتند.<ref>مروج الذهب، ج1، ص265.</ref> گفته شده آنها پس از طواف کعبه بر سر چاه، زَمْزَمه میکردند و به همین دلیل آن را زمزم گفتهاند.<ref>لسان العرب، ج6، ص85؛ معجم البلدان، ج3، ص166.</ref> | ||
=== اسامی زمزم === | === اسامی زمزم === | ||
زمزم به دلیل اهمیت و جایگاهش، دارای نامهای مختلفی است. برخی از این اسامی در روایتی از [[امام صادق(ع)]] این چنین ذکر شده است: رَکْضَةُ جبرئیل (قدمگاه جبرئیل)، سقیا اسماعیل (آبیارِ اسماعیل)، حفیرة عبدالمطلب (چاه عبدالمطلب)، المصونة (مضنونه) به معنای نفیس، سقیا (آبیار)، شفاء سُقْم (شفای بیماری).<ref>الوسائل، | زمزم به دلیل اهمیت و جایگاهش، دارای نامهای مختلفی است. برخی از این اسامی در روایتی از [[امام صادق(ع)]] این چنین ذکر شده است: رَکْضَةُ جبرئیل (قدمگاه جبرئیل)، سقیا اسماعیل (آبیارِ اسماعیل)، حفیرة عبدالمطلب (چاه عبدالمطلب)، المصونة (مضنونه) به معنای نفیس، سقیا (آبیار)، شفاء سُقْم (شفای بیماری).<ref>الوسائل، ج13، ص474، ح18242.</ref> | ||
==پیدایش زمزم== | ==پیدایش زمزم== | ||
بنابر آیه 37 سوره ابراهیم، پس از آنکه حضرت ابراهیم(ع)، همسر و فرزندش (هاجر و اسماعیل) را به سرزمین بیآب و علفِ مکه آورد<ref>سورة إبراهيم، آیه 37.</ref> و به دستور خداوند، آنها را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد و هاجر در پی یافتن آب فاصله بین دو کوه صفا و مروه را هفت بار طی نمود.<ref>تفسير الصافي، | بنابر آیه 37 سوره ابراهیم، پس از آنکه حضرت ابراهیم(ع)، همسر و فرزندش (هاجر و اسماعیل) را به سرزمین بیآب و علفِ مکه آورد<ref>سورة إبراهيم، آیه 37.</ref> و به دستور خداوند، آنها را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد و هاجر در پی یافتن آب فاصله بین دو کوه صفا و مروه را هفت بار طی نمود.<ref>تفسير الصافي، ج3، ص93.</ref> وی در بار هفتم و در حالی که بر کوه مروه بود، نگریست که آب از زیر پای اسماعیل، روان شده است.<ref>تفسير الصافي، ج3، ص93.</ref> | ||
در جزئیات این رخداد اختلاف است؛ برخی جوشش آب (چشمه زمزم) را به ساییدن پاشنه پای اسماعیل بر زمین نسبت دادهاند و گروهی گفتهاند که ساییدن پای جبرئیل یا دست او که در صورت انسانی ظاهر شده، باعث به وجود آمدن آب شده است.<ref>أخبار مكة، | در جزئیات این رخداد اختلاف است؛ برخی جوشش آب (چشمه زمزم) را به ساییدن پاشنه پای اسماعیل بر زمین نسبت دادهاند و گروهی گفتهاند که ساییدن پای جبرئیل یا دست او که در صورت انسانی ظاهر شده، باعث به وجود آمدن آب شده است.<ref>أخبار مكة، ج2، ص40؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/875322/%d8%b2%d9%85%d8%b2%d9%85-2 «زمزم (2)»]، ص131.</ref> | ||
==چاه زمزم== | ==چاه زمزم== | ||
به گفته ابو الولید ازرَقی، تاریخنگار شافعی قرن سوم قمری، وجود چشمه آب در آن سرزمین خشک موجب جمع شدن حیوانات و پرندگان شد. سر و صدا و پرواز پرندگان در حوالی زمزم، کاروان [[جرهم|قبیله جُرهُمیان]] را که از آن مسیر میگذشتند، به سوی خود کشاند. آنان از آن آب نوشیده، ظرفهای خود را نیز پر کردند. این قبیله در اطراف زمزم ساکن شده و [[مکه]] آباد شد.<ref>أخبار مكة، | به گفته ابو الولید ازرَقی، تاریخنگار شافعی قرن سوم قمری، وجود چشمه آب در آن سرزمین خشک موجب جمع شدن حیوانات و پرندگان شد. سر و صدا و پرواز پرندگان در حوالی زمزم، کاروان [[جرهم|قبیله جُرهُمیان]] را که از آن مسیر میگذشتند، به سوی خود کشاند. آنان از آن آب نوشیده، ظرفهای خود را نیز پر کردند. این قبیله در اطراف زمزم ساکن شده و [[مکه]] آباد شد.<ref>أخبار مكة، ج2، ص40_41.</ref> | ||
===خشک شدن زمزم=== | ===خشک شدن زمزم=== | ||
در زمان ریاست عَمْرو بن حارث بر جرهمیان، آنها حرمت [[مسجد الحرام]] و [[کعبه|خانه کعبه]] را رعایت نکرده و به دستور عمرو، [[حجرالاسود]]، هدیهها و دیگر وسایلی را که در کعبه بود (مانند سلاح و شمشیر)، در چاه زمزم ریخته و چاه را نیز از خاک پُر کردند. چاه به صورت زمین همواری درآمد و رفتهرفته مکان آن فراموش شد.<ref>سيرة ابن هشام، | در زمان ریاست عَمْرو بن حارث بر جرهمیان، آنها حرمت [[مسجد الحرام]] و [[کعبه|خانه کعبه]] را رعایت نکرده و به دستور عمرو، [[حجرالاسود]]، هدیهها و دیگر وسایلی را که در کعبه بود (مانند سلاح و شمشیر)، در چاه زمزم ریخته و چاه را نیز از خاک پُر کردند. چاه به صورت زمین همواری درآمد و رفتهرفته مکان آن فراموش شد.<ref>سيرة ابن هشام، ج1، القسم 2، ص111.</ref> پس از جرهمیان، [[قبیله خُزاعه]] روی کار آمدند و زمزم همچنان ناشناخته باقی ماند.<ref>سيرة ابن هشام، ج1، القسم 2، ص117.</ref> | ||
===پیدا شدن مکان چاه زمزم توسط عبدالمطلب=== | ===پیدا شدن مکان چاه زمزم توسط عبدالمطلب=== | ||
بنابر کتابهای تاریخی، در خواب با ارائه نشانههایی به [[عبدالمطّلب بن هاشم]]، جدّ [[حضرت محمد(ص)]] و بزرگ [[قبیله قریش]]، الهام شد که چاه زمزم را حفر نماید. عبدالمطّلب نیز در جستجوی نشانهها به [[کعبه]] رفت. او در میان دو بت «[[اساف]]» و «[[نائله]]»، نشانهها را یافت و با کمک فرزندش حارث شروع به حفر زمین کرد. برخی قریشیان عبدالمطلب و فرزندش را مسخره میکردند اما وقتی سنگچین چاه آشکار شد، وی تکبیر گفت و دانست که به او صحیح الهام شده است. پس از پایان یافتن کار و آشکار شدن آب، عبدالمطلب کنار چاه زمزم حوضی ساخت و خود و پسرش از آن آب کشیده، در حوض میریختند و به حاجیان میدادند.<ref>سيرة ابن هشام، | بنابر کتابهای تاریخی، در خواب با ارائه نشانههایی به [[عبدالمطّلب بن هاشم]]، جدّ [[حضرت محمد(ص)]] و بزرگ [[قبیله قریش]]، الهام شد که چاه زمزم را حفر نماید. عبدالمطّلب نیز در جستجوی نشانهها به [[کعبه]] رفت. او در میان دو بت «[[اساف]]» و «[[نائله]]»، نشانهها را یافت و با کمک فرزندش حارث شروع به حفر زمین کرد. برخی قریشیان عبدالمطلب و فرزندش را مسخره میکردند اما وقتی سنگچین چاه آشکار شد، وی تکبیر گفت و دانست که به او صحیح الهام شده است. پس از پایان یافتن کار و آشکار شدن آب، عبدالمطلب کنار چاه زمزم حوضی ساخت و خود و پسرش از آن آب کشیده، در حوض میریختند و به حاجیان میدادند.<ref>سيرة ابن هشام، ج1، القسم 2، ص142؛ الأزرقي، أخبار مكة، ص336.</ref> عبدالمطلب پس از حفر زمزم و دستیابی به آب، کارِ [[سقایت|آبرسانی به حاجیان]] را احیا نموده، آن را در اختیار داشت.<ref>سيرة ابن هشام، ج1، القسم 2، ص143.</ref> | ||
پیامبر اسلام(ص) نیز برای نخستین بار پس از فتح مکه و شکستن بتها و از میان بردن تصاویر نقش شده بر دیوار کعبه، داخل آن را با آب زمزم شست که این رسم تاکنون پابرجاست.<ref>متقي الهندي، كنز العمال في سنن الأقوال و الأفعال، ج5، | پیامبر اسلام(ص) نیز برای نخستین بار پس از فتح مکه و شکستن بتها و از میان بردن تصاویر نقش شده بر دیوار کعبه، داخل آن را با آب زمزم شست که این رسم تاکنون پابرجاست.<ref>متقي الهندي، كنز العمال في سنن الأقوال و الأفعال، ج5، ص299.</ref> | ||
==احکام== | ==احکام== | ||
[[عبدالمطلب]] آشامیدن و وضو گرفتن از آب زمزم را حلال و جایز دانسته، لیکن غسل کردن با آن را روا نمیدانست؛ از این رو [[عباس بن عبدالمطلب]] نیز پیوسته در [[مسجدالحرام]] و در اطراف زمزم گردش میکرد و میگفت شستشو با آب زمزم را حلال نمیدانم و این آب برای خوردن و وضو گرفتن حلال و جایز است.<ref>الفاكهي، أخبار مكة، | [[عبدالمطلب]] آشامیدن و وضو گرفتن از آب زمزم را حلال و جایز دانسته، لیکن غسل کردن با آن را روا نمیدانست؛ از این رو [[عباس بن عبدالمطلب]] نیز پیوسته در [[مسجدالحرام]] و در اطراف زمزم گردش میکرد و میگفت شستشو با آب زمزم را حلال نمیدانم و این آب برای خوردن و وضو گرفتن حلال و جایز است.<ref>الفاكهي، أخبار مكة، ج2، ص63.</ref> | ||
گفته شده مستحب است حجگزار پس از [[طواف]] و قبل از [[سعی]]، نزد زمزم آمده از آب آن بنوشد و غسل کند و اگر نتوانست غسل نماید، کمی از آب زمزم را به خود بریزد.<ref>جواهر الكلام، | گفته شده مستحب است حجگزار پس از [[طواف]] و قبل از [[سعی]]، نزد زمزم آمده از آب آن بنوشد و غسل کند و اگر نتوانست غسل نماید، کمی از آب زمزم را به خود بریزد.<ref>جواهر الكلام، ج19، ص411؛ سلسلة الينابيع الفقهية، ج8، ص461.</ref> به نوشته عروة الوثقی، شستن کفن با آب زمزم مستحب است.<ref>العروة الوثقی، ج2، ص75.</ref> | ||
همچنین مستحب است شخص هنگام نوشیدن آب زمزم بگوید: «اللّهُمّ اجْعَلْه لی عِلْماً نافِعاً و رِزْقاً واسِعاً و شِفٰاءً مِنْ کُلِّ دٰاءٍ و سَقَمٍ انَّکَ قٰادِر یا رَبَّ العالمین؛ بار خدایا آن را دانشی سودمند، روزیی فراوان، و درمان هر درد و بیماری قرار ده، همانا تو توانایی ای پروردگار جهانیان.»<ref>مستدرك الوسائل، | همچنین مستحب است شخص هنگام نوشیدن آب زمزم بگوید: «اللّهُمّ اجْعَلْه لی عِلْماً نافِعاً و رِزْقاً واسِعاً و شِفٰاءً مِنْ کُلِّ دٰاءٍ و سَقَمٍ انَّکَ قٰادِر یا رَبَّ العالمین؛ بار خدایا آن را دانشی سودمند، روزیی فراوان، و درمان هر درد و بیماری قرار ده، همانا تو توانایی ای پروردگار جهانیان.»<ref>مستدرك الوسائل، ج9، ص439.</ref> | ||
==مشخصات چاه زمزم== | ==مشخصات چاه زمزم== | ||
[[پرونده:موقعیت زمزم.jpg|بندانگشتی|موقعیت چاه زمزم نسبت به [[کعبه]] و [[مقام ابراهیم(ع)]].|350px|جایگزین=]] | [[پرونده:موقعیت زمزم.jpg|بندانگشتی|موقعیت چاه زمزم نسبت به [[کعبه]] و [[مقام ابراهیم(ع)]].|350px|جایگزین=]] | ||
ازرقی گفته است عمق زمزم از بالا تا پایین آن شصت [[ذراع]] است. در درون چاه، آب از سه نقطه جاری است: یکی مقابل [[حجرالاسود]]، دیگری برابر [[کوه صفا|صفا]] و [[کوه ابوقبیس|ابوقبیس]] و سومی مقابل [[کوه مروه|مروه]]. در سالهای | ازرقی گفته است عمق زمزم از بالا تا پایین آن شصت [[ذراع]] است. در درون چاه، آب از سه نقطه جاری است: یکی مقابل [[حجرالاسود]]، دیگری برابر [[کوه صفا|صفا]] و [[کوه ابوقبیس|ابوقبیس]] و سومی مقابل [[کوه مروه|مروه]]. در سالهای 223 و 224 قمری که احتمال خشک شدن زمزم میرفت، نُه ذراع دیگر بر گودی آن افزودند. در سال 225ق بخاطر بارش باران و جاری شدن سیل، آب زمزم بیشتر شد.<ref>الأزرقي، أخبار مكة، ج2، ص61.</ref> | ||
در دوران حکومت برخی خلفای عباسی، بر عمق چاه زمزم افزوده شده و در دوره حکومت امین عباسی (حکومت: | در دوران حکومت برخی خلفای عباسی، بر عمق چاه زمزم افزوده شده و در دوره حکومت امین عباسی (حکومت: 193-198ق) چاه زمزم را زِهکِشی کردند.<ref>الأزرقي، أخبار مكة، ج2، ص61.</ref> | ||
===زمزم در حال حاضر=== | ===زمزم در حال حاضر=== | ||
اکنون دهانه چاه زمزم | اکنون دهانه چاه زمزم 1/5 متر، عمق آن 30 متر و فاصلهاش تا کعبه 21 متر است. این چاه تا حدود عمق 13 متری، سنگچین است.<ref>«زمزم»، موسوعة الحج و الحرمين الشريفين.</ref> | ||
==زمزم در روايات== | ==زمزم در روايات== | ||
در روايتهای اهل بیت(ع) به نوشيدن از آب زمزم سفارش شده است. [[پیامبر(ص)]] از آب زمزم مینوشید<ref>سنن النسائي، ج5، | در روايتهای اهل بیت(ع) به نوشيدن از آب زمزم سفارش شده است. [[پیامبر(ص)]] از آب زمزم مینوشید<ref>سنن النسائي، ج5، ص237.</ref> و آن را بهترین آبی میدانست که از زمین میجوشد.<ref>المستدرك، ج9، ص439، ح 11286.</ref> | ||
امام سجاد(ع) به شخصی آموخت تا بر سر زمزم با خدا پیمان ببندد که چشم از گناه و معصیت بپوشاند.<ref>السيوطي، الدرّ المنثور، | امام سجاد(ع) به شخصی آموخت تا بر سر زمزم با خدا پیمان ببندد که چشم از گناه و معصیت بپوشاند.<ref>السيوطي، الدرّ المنثور، ج3، ص223؛ الفاكهي، أخبار مكة، ج2، ص46.</ref> به گفته [[عایشه]]، همسر پیامبر(ص)، رسول خدا با مشک و برخی وسایل دیگر آب زمزم را حمل نموده، به بیماران مینوشاند و یا بر آنان میریخت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص415؛ سنن الترمذي، ج3، ص295.</ref> | ||
==زمزم در گذر تاریخ== | ==زمزم در گذر تاریخ== | ||
[[پرونده:زمزم (تاریخی).jpg|بندانگشتی|ساختمان چاه زمزم در دورهای که درونِ [[مطاف]] قرار داشت<ref>«[https://english.alarabiya.net/features/2017/03/25/The-story-of-Zamzam-Well-water-that-has-been-flowing-for-more-than-5000-years All you need to know about Zamzam well]»، Al Arabiya.</ref> ( | [[پرونده:زمزم (تاریخی).jpg|بندانگشتی|ساختمان چاه زمزم در دورهای که درونِ [[مطاف]] قرار داشت<ref>«[https://english.alarabiya.net/features/2017/03/25/The-story-of-Zamzam-Well-water-that-has-been-flowing-for-more-than-5000-years All you need to know about Zamzam well]»، Al Arabiya.</ref> (1346ق).<ref>«[https://twitter.com/3bdullah62/status/755883642048614400/photo/1 وأزیلت عام 1346هـ]»، صفحه عبد الله الرشيد على تويتر.</ref>|جایگزین=]]گزارشات گوناگونی از پیشینه تاریخی و بازسازیها و تعمیرات صورت گرفته بر روی چاه زمزم در ادوار مختلف تاریخی وجود دارد و سفرنامهنویسان به توصیف ویژگیهای آن پرداختهاند. | ||
===ساخت و سازها=== | ===ساخت و سازها=== | ||
نخستین کسی که زمین و دیوارههای زمزم را با سنگ مرمر پوشاند، [[ابوجعفر منصور عباسی|منصور عباسی]] (حکومت: | نخستین کسی که زمین و دیوارههای زمزم را با سنگ مرمر پوشاند، [[ابوجعفر منصور عباسی|منصور عباسی]] (حکومت: 136-158ق) بود. وی این کار را در دوران خلافت خویش آغاز و سپس [[مهدی عباسی]] (حکومت: 158-169ق) آن را به پایان برد. پس از آن تا دوران حکومت [[معتصم عباسی|معتصم]] (حکومت: 218-227ق) در سال 220ق، چاه در فضای باز بوده و فقط گنبد کوچکی بر دهانه آن قرار داشت. [[عمر بن فرج رخجیٖ|عمر بن فرج رُخجی]] که از نویسندگان و دبیران دربار معتصم بوده، آن را تغییر داد و برای تمام زمزم، سقفی از چوب ساج فراهم کرد و از آن زنجیرهایی آویزان کرده، چراغهایی به آنها آویخته بودند که شبها در [[ایام الحج|موسم حج]] آنها را روشن میکردند.<ref>الأزرقي، أخبار مكة، ج2، ص61.</ref> | ||
در سال | در سال 1020ق به دستور سلطان احمد خان پنجرهای آهنی با فاصله یک متری از سطح آب، قرار دادند، زیرا برخی دیوانگان! به تصور فدا نمودن، خود را بدرون زمزم میانداختند و میمردند، این پنجره تا سال 1318ق بوده است. بر روی پنجره شمالی از ناحیه در زمزم به سال 1201ق به دستور سلطان عبدالحمیدخان نوشته شده بود: «ماء زمزم شفاء من کل داء» و «آیة ما بیننا و بین المنافقین انهم لایتضلعون من ماء زمزم».<ref>حج در انديشة إسلامي، ص184-185.</ref>[[پرونده:چاه زمزم (تاریخی)2.jpeg|بندانگشتی|ورودی چاه زمزم که در سال 1383ق. ساخته شد و تا توسعه بعدی [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] در سال 1424ق باقی ماند.<ref name=":0">«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-11-13-30 بئر زمزم]»، تطوير وتشغيل الإدارة العامة لتقنية المعلومات بالرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام والمسجد النبوي.</ref>|جایگزین=]]در دوران [[آل سعود|سعودی]] در سال 1383ق ساختمانی که روی چاه زمزم بود خراب شد. بنای جدیدی در زیر زمین ساخته شد و ورودی به زیرزمین ایجاد شد که حاجیان از آب چاه استفاده میکردند. در سال 1424ق، ورودی را پر ساخته و در اطراف صحن مسجدالحرام بهوسیله لولهکشی، آب را به شیرها هدایت کردهاند تا زائران از آنها بنوشند و دایره [[مطاف]] وسیعتر شود.<ref name=":0" /> | ||
به نوشته منابع عربستانی، آب زمزم از طریق خطوط انتقال آب به طول چهار کیلومتر پمپاژ شده و در مخزن پنج هزار مکعبی ذخیره میشود. پس از آن آب، تصفیه و استریل شده و بطریهای آب زمزم پنج لیتری، تولید میشود. همچنین به آبخوریهای زمزم در مسجدالحرام پمپاژ میشود. آب زمزم برای مصرف زائران در مسجدالنبی، به مدینه نیز منتقل میشود.<ref>«[https://akhbarna.net/article/151543 رحلة ماء زمزم من البئر إلی أن يروی ظمأ المعتمرين]»، وكالة أخبارنا.</ref> | به نوشته منابع عربستانی، آب زمزم از طریق خطوط انتقال آب به طول چهار کیلومتر پمپاژ شده و در مخزن پنج هزار مکعبی ذخیره میشود. پس از آن آب، تصفیه و استریل شده و بطریهای آب زمزم پنج لیتری، تولید میشود. همچنین به آبخوریهای زمزم در مسجدالحرام پمپاژ میشود. آب زمزم برای مصرف زائران در مسجدالنبی، به مدینه نیز منتقل میشود.<ref>«[https://akhbarna.net/article/151543 رحلة ماء زمزم من البئر إلی أن يروی ظمأ المعتمرين]»، وكالة أخبارنا.</ref> | ||
===زمزم در سفرنامهها=== | ===زمزم در سفرنامهها=== | ||
درباره زمزم در سفرنامههای سدههای مختلف، به مطالبی مانند فاصله آن با کعبه، اندازه دهانه چاه، فاصلهاش تا حجرالاسود،<ref>ره آورد سفر (گزیده سفرنامة ناصر خسرو)، | درباره زمزم در سفرنامههای سدههای مختلف، به مطالبی مانند فاصله آن با کعبه، اندازه دهانه چاه، فاصلهاش تا حجرالاسود،<ref>ره آورد سفر (گزیده سفرنامة ناصر خسرو)، ص122؛ محمد بن أحمد بن جبير، رحلة ابن جُبَير، ص126؛ ابن بطوطة، رحلة ابن بطوطة، ج1، ص189.</ref> جایگاهی برای وضو گرفتن حاجیان،<ref>ابنبطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج1، ص189.</ref> حوضهای اطراف زمزم و درست کردن سایهبانی نزدیک چاه زمزم برای مؤذنان، اشاره شده است.<ref>راجع: حج در أنديشه إسلامی، ص180-185.</ref> | ||
== نگارخانه == | == نگارخانه == | ||
<gallery mode="packed" heights="150px"> | <gallery mode="packed" heights="150px"> | ||
ملف:خروجی چاه زمزم.jpeg|خروجی چاه زمزم در پایین [[مطاف]] ( | ملف:خروجی چاه زمزم.jpeg|خروجی چاه زمزم در پایین [[مطاف]] (1401ش).<ref>«[https://www.alfouz.info/?p=29611 رحلة الماء المبارک]»، سایت روزنامه کویتی الفوز.</ref> | ||
ملف:ایستگاه توزیع آب زمزم.jpeg|یکی از ایستگاههای توزیع آب زمزم در [[مکه]] ( | ملف:ایستگاه توزیع آب زمزم.jpeg|یکی از ایستگاههای توزیع آب زمزم در [[مکه]] (1401ش).<ref>«[https://www.alfouz.info/?p=29611 رحلة الماء المبارک]»، سایت روزنامه کویتی الفوز.</ref> | ||
ملف:مخازن آب زمزم.jpg|مخزنهای آب زمزم در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] برای مصرف زائران. | ملف:مخازن آب زمزم.jpg|مخزنهای آب زمزم در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] برای مصرف زائران. | ||
ملف:چاه-زمزم- قدیمی .jpg|تصویر قدیمی از نشانگر موقعیت چاه زمزم در [[مطاف]]. | ملف:چاه-زمزم- قدیمی .jpg|تصویر قدیمی از نشانگر موقعیت چاه زمزم در [[مطاف]]. | ||
ملف:چاه زمزم (قدیمی) | ملف:چاه زمزم (قدیمی)2.jpg|ورودی چاه زمزم در [[مطاف]]، که در سال 1424ق. برای گسترش مطاف بسته شد.<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-11-13-30 بئر زمزم]»، تطویر وتشغیل الادارة العامة لتقنیة المعلومات بالرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام والمسجد النبوی.</ref> | ||
ملف:چاه زمزم (تاریخی) | ملف:چاه زمزم (تاریخی)3.jpg|چاه زمزم در سال 1369ق، که از آن با دلوهای چرمی برای زائران و حاجیان آب کشیده میشد.<ref>«[https://islamkids.net/%D8%B5%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%A6%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%B2%D9%85/ صور بئر زمزم]»، لاینز.</ref> | ||
ملف:چاه زمزم (تاریخی) | ملف:چاه زمزم (تاریخی)4.jpg|نقاشی چاه زمزم و شیوه کشیدن آب از آن در دوره عثمانی.<ref>«[https://islamkids.net/%D8%B5%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%A6%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%B2%D9%85/ صور بئر زمزم]»، لاینز.</ref> | ||
</gallery> | </gallery> | ||