ويكي‌حج

الفرق بين المراجعتين لصفحة: «مستخدم:Ay.Zaidan/الملعب الثاني»

صفحة المستخدم نقاش

مستخدم:Ay.Zaidan/الملعب الثاني (عرض المصدر)

مراجعة ١١:١٧، ٣٠ يوليو ٢٠٢٤

أُضيف ١٬١٢٨ بايت ،  ٣٠ يوليو
لا يوجد ملخص تحرير
مرئينص الويكي
لا ملخص تعديل
سطر ١: سطر ١:
https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87_(%D9%85%DA%A9%D9%87)


{{صندوق معلومات بناية
{{جعبه اطلاعات بنای تاریخی
  | اسم الصفحة =  
  | عنوان = مسجد البیعه
  | الصورة = ناودان کعبه۲.jpeg
  | تصویر = مسجد البیعه.jpg|File.png|270px|thumb|left
| مقیاس الصورة =
  | اندازه تصویر =  
| رابط الصورة =
  | پیوند تصویر =  
| توضیح الصورة =
  | توضیح تصویر =  
| الأسامي الأخری = ميزاب الذهب، ميزاب الرحمة
  | بنیانگذار =  
| المکان = الجهة الشمالية [[للكعبة]]، من جهة [[حجر إسماعيل]].
  | تأسیس = ۱۴۴قمری
| الإستعمال = توجيه المياه من سطح الكعبة إلى الأسفل
  | کاربری =  
| المکرمة عند =
  | مکان = مکه
| المرتبطة مع دین/مذهب =
  | نام‌های دیگر =  
  | المعتقدات =  
  | وقایع مرتبط = محل بیعت مردم یثرب با پیامبر، محل بیعت عقبه
  | المناسك =  
  | ظرفیت =  
  | الأحکام =  
  | مساحت = ۵۰۰متر
  | الزوار =  
  | وضعیت = موجود
  | المراجعین =  
  | امکانات =  
  | زمن التأسيس =  
  | شماره ثبت =  
  | المؤسس = [[قريش]]
  | معمار =  
  | الأحداث =  
  | سبک =  
  | الإعمار = في الأعوام (64، 539، 781، 959، 962، 1021 ،1273) للهجرة.
  | بازسازی = عبدالحمید عثمانی، ملک فهد سعودی
  | المعمر =  
  | وبگاه =  
  | الأجزاء المتحطمة =  
  | عرض جغرافیایی = ۲۱٫۴۲۴۸۷
  | المیزات التاریخیة =  
  | طول جغرافیایی = ۳۹٫۸۶۷۴۰
  | المشرفون =  
  | توضیح نقشه =  
  | الفضاء =  
  | الطول =  
  | العرض =  
  | الإرتفاع =  
  | حالة البناية =  
  | الإتساع =  
  | الإمکانيات =  
  | أجزاء البناية =
| المعمار =
| الأسلوب =
| الميزات =
| القبّات =
| المئذنات =
| الأبواب =
| الروق =
| الساحات =
| الشرفات =
| المدير =
| المؤسسة المرتبطة =
| المؤسسة المديرة =
| المشرف =
| الزعيم الروحي =
| المسجلة في =
| رقم التسجیل =
| تأریخ التسجیل =
| الموقع الإنترنتي =
| خط العرض = 
| خط الطول =  
}}
}}


'''ميزاب الكعبة''' هو مجرى لتصريف مياه الأمطار من [[سطح الكعبة]] ويقع في الجدار الشمالي لها، من جهة [[حجر إسماعيل]]، وكانت [[قريش]] أوّل من استحدثه في بناء الكعبة، وتمّ تجديده عدّة مرات على يد الحكومات المتعاقبة.
'''مسجد البیعة''' (مسجد بیعت) از مسجدهای کهن شهر [[مکه]] است که تاریخ بنای آن به قرن دوم هجری بازمی‌گردد. این مسجد نزدیک [[جمره عقبه]] و بیرون حد شرعی [[منا]] قرار گرفته است. این مسجد، محلی است که مردم [[یثرب]] با [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] بیعت کردند.  


وقد ورد ميزاب الكعبة ضمن أحاديث [[المعصومون الأربعة عشر|المعصومين]] أيضاً كمكان مبارك ومحل عبادة للـ<nowiki/>[[الأنبياء|أنبياء]] و<nowiki/>[[أهل البيت]].
طبق کتیبه‌ای که بر دیوار غربی مسجد البیعه نصب شده، این مسجد در سال ۱۴۴ قمری به دستور [[منصور عباسی]] ساخته شد و بعدها چند بار بازسازی شد.  


== الموقع ==
==علت نام‌گذاری==
[[ملف:ناودان کعبه۳.jpeg|تصغير|موقع ميزاب الكعبة في جهتها الشرقية، والذي يصرف مياه الأمطار من سطح الكعبة إلى حجر إسماعيل.]]
يقع ميزاب الكعبة في جهتها الشمالية مقابل [[حجر إسماعيل]]، وهو مثبت على [[سطح الكعبة]]، ووظيفته تصريف مياه الأمطار من سطحها إلى الحجر.<ref>أ[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC1.pdf&page=291 أخبار مكة، ج1، ص291]</ref>


== المصطلح ==
زمانی که مردم [[مدینه|یثرب]] با [[اسلام]] آشنا شدند، در [[ایام حج]]، و در [[جمره عقبه]]، برای نخستین‌بار با [[رسول خدا(ص)]] بیعت کردند و پس از آن بود که اسلام در [[مدینه]] گسترش یافت. در محل این رویداد که [[بیعت عقبه اول]] نام دارد، مسجدی ساخته‌شد که به نام «مسجد البیعه» شهرت یافت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص169.</ref>
الميزاب في المعجم هو مصبّ الماء، ويرى البعض أن ميزاب من أصل فارسي (مرزآب).<ref>''تاج العروس، ج1، ص302.''</ref> ويعرف هذا الميزاب بميزاب الذهب<ref>راهنماي حرمين شريفين، ج1، ص178.</ref> وميزاب الرحمة.<ref>الرحلة الحجازية، ص105، موسوعة العتبات المقدسة، ج2، ص236.</ref>


== تاريخ البناء ==
در منابع از مساجد دیگری نیز با نام مسجد البیعه یاد شده است:
تم تبديل ميزاب الكعبة عدة مرات عبر التاريخ، و<nowiki/>[[الكعبة]] التي بناها [[النبي إبراهيم (ع)|إبراهيم (ع)]] لم يكن لها سقف،<ref>وسائل الشيعة، ج13، ص211 و 214.</ref> لذلك لم تحتج لميزاب.
* [[مسجد الغنم]]، مسجدی در [[مکه]] که محل بیعت مردم مکه با پیامبر(ص) بود.<ref>اخبار مکه (ازرقی)، ج2، ص201 و 271؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص106.</ref>
وفيما بعد، بنى قصي بن كلاب سقفاً خشبياً للكعبة، لكنه لم يأخذ بعين الاعتبار وضع ميزاب للسقف.
* [[مسجد الجن]]، مسجدی در مکه که محل بیعت جنیان با پیامبر است.<ref>اخبار مکه (ازرقی)، ج2، ص201؛ تاریخ مکة المشرفه، ص181.</ref>


وكانت [[قريش]] أول من بنت سقفاً متيناً للكعبة، وقامت أيضاً ببناء مكان لتنزل منه مياه الأمطار وتصبّ في [[حجر إسماعيل]].<ref>أ[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC1.pdf&page=164 خبار مكة، ج1، ص164.]</ref>
== مکان ==
مسجد البیعه در [[مکه]]  و نزدیک جمره عقبه [بیرون از محدودۀ شرعی [[منا|مِنا]] از طرف مکه]، در دامنه جنوبی [[ثبیر|کوه ثُبَیر]] است. این منطقه معروف به [[شعب الانصار|شِعْبُ الانصار]] و شعب البیعه<ref>اخبار مکه (ازرقی)، ج1، ص303؛ المعجم الاثری، ص177؛ اشهر المساجد، ص168.</ref> بوده و سمت چپ کسی است که از مکه به سوی مِنا در حرکت است. فاصله مسجد البیعه تا [[جمرات|جمره عقبه]] بیش از سیصد متر است.<ref>تاریخ مکة المشرفه، ص181؛ اتحاف الوری، ج2، ص180.</ref>  


وبحسب محمد طاهر الكردي في [[التاريخ القويم لمكة وبيت‌ الله الكريم|التاريخ القويم]]<ref>التاريخ القويم، ج4 ص 167–169.</ref> فإن مراحل تجديد ميزاب الكعبة هي كما يلي:
امروزه با توسعه منا، اطراف مسجد البیعه که پیشتر درون شعب و محصور بین کوه بود خالی شده است. در حال حاضر مسجد در انتهای راه خروجی طبقه دوم جمرات به طرف مکه قرار گرفته و اطراف مسجد را نرده آهنی کشیده‌اند.<ref>اشهر المساجد، ص169-171؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص169.</ref>


* وضع ميزاب للكعبة على يد [[عبد الله بن الزبير|ابن الزبير]] بعد إعادة بنائها، عام 64هـ.
مساحت مسجد البیعه ۵۰۰ متر است. مسجد به شکل مستطیل و طول مسجد ۲۷/۹۰ متر و عرض آن ۱۷ متر است. این مسجد از سنگ و آجر ساخته شده و سقف ندارد.<ref>دراسة تاریخیة لمساجد المشاعر المقدسة، ص232.</ref>
* صُنع ميزاب من النحاس لـ<nowiki/>[[سقف الكعبة]] على يد [[الحجاج بن يوسف الثقفي|الحجاج بن يوسف]].
* وضع صفيحة من الذهب على هذا الميزاب من قِبل [[الوليد بن عبد الملك]] .
* تجديد الميزاب عام 539هـ على يد [[أبي القاسم رامشت]]، مؤسس [[رباط رامشت]] أو (مضيف رامشت) بمكة.
* استبدال الميزاب بأمر الخليفة [[المقتفي لأمر الله]] سنة 541هـ.
* بناء ميزاب للكعبة على يد [[رميثة]]، أحد أشراف مكة، (حكم 701_746هـ)، وفقاً لرواية.
* بناء ميزاب للكعبة على يد [[الناصر لدين الله]] عام 781هـ، ويقال بأنه كان مصنوعاً من الخشب ومزخرفاً بالفضة.
* تركيب ميزاب من الفضة على [[الكعبة]] من قبل السلطان سليمان القانوني عام 959هـ.
* استبداله بميزاب من الذهب عام 962هـ.
* وفي عام 1021هـ، قام السلطان أحمد بطلائها بالذهب واللازورد.
* صُنع مزراب من الذهب الخالص على يد السلطان عبد المجيد عام 1273هـ، واستخدم فيه حوالي 50 رطلاً من الذهب، وقد وُضع على الكعبة حتى زمن محمد طاهر الكردي.<ref>التاريخ القويم، المجلد 4، ص171.</ref>


== في الروايات ==
==تاریخچه بنای مسجد==
أشارت الأحاديث إلى المكان الواقع تحت مزراب الكعبة على أنه كان محلّ استئذان [[جبرائيل]] على [[النبي محمد (ص)|رسول الله (ص)]]،<ref>الكافي، ج 4، ص557.</ref> وكذلك مكان عبادة أهل البيت.<ref>مستدرك الوسائل، ج9، ص427.</ref> كما ورد الحثّ على أداء [[الصلاة]] و<nowiki/>[[الدعاء]] تحت ميزاب الكعبة.<ref>مستدرك الوسائل، ج3، ص422؛ بحار الأنوار، ج99، ص230.</ref>
بنابر کتیبه‌ای که از سال ۱۴۴ قمری برجای مانده و بر دیوار غربی مسجد نصب شده، ساخت این مسجد به‌دستور [[منصور عباسی|ابوجعفر منصور عباسی]] (حکومت: ۱۳۶-۱۵۸ق) انجام گرفته‌است.<ref>الاثار الاسلامیة فی مکة المکرمه، ص٢١٧-۲۱۸.</ref> همچنین کتیبه‌ای از سال ۶۲۹ قمری نیز بر دیوار جنوبی مسجد نصب شده است و از بازسازی مسجد در زمان [[مستنصر عباسی]] (حکومت: ۶۲۳-۶۴۰ق) خبر می‌دهد.<ref>التاریخ القویم، ج۶، ص٢٨.</ref>
=== شفاء المرضى ===
وفي بعض الروايات يوصف الماء الذي ينزل من الميزاب بأنه شفاء من الأسقام.<ref>الكافي، ج6، ص387؛ بحار الأنوار، ج47، ص122.</ref>


== مواضيع ذات صلة ==
در منابع دیگر نیز در سده‌های گوناگون از مسجد البیعه یاد شده است؛ از جمله [[ابن جبیر]] در سفرش به [[مکه]] در ۵۷۸ قمری از آن یاد کرده است.<ref>التذکره بالاخبار، ص123.</ref> [[ابن تیمیه]] (وفات ۷۲۸ق) به وجود مسجد اشاره کرده<ref>اقتضاء صراط المستقیم، ص426.</ref> و فاسی (درگذشت: ۸۳۲ق)، تاریخ‌نگار مکه، این مسجد را توصیف کرده است. به گفته او مسجد دارای دو رواق بوده که بر هر یک سه گنبد بر چهار طاق قوسی قرار گرفته بود. پشت این رواق‌ها نیز میدانگاهی وجود داشت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص348.</ref>
* [[الكعبة المشرفة]]


== الهوامش ==
این مسجد در دوره‌هایی از تاریخ نیز تخریب شده بود؛ از جمله گزارشی از قرن یازدهم از تخریب مسجد حکایت می‌کند؛<ref>جواهر التاریخ المکی (چاپ شده در مقالات تاریخی، دفتر شانزدهم)، ص٢۶٣.</ref> اما در عصر حکومت عثمانی این مسجد در سلطنت عبدالحمید دوم (۱۸۷۶-۱۹۰۹م) بازسازی شد.<ref>افادة الانام، ج٢، ص۴٩.</ref> گزارشی از تعمیر بخش‌هایی از مسجد در زمان ملک فهد سعودی در دست است.<ref>دراسة تاریخیة لمساجد المشاعر المقدسة، ص۲۳۲.</ref>
 
==گالری==
<gallery>
پرونده:پلان مسجد بیعه.jpg|نقشه مسجد بیعت
پرونده:مسجد بیعت2.webp|
پرونده:مسجد بیعت1.webp|
پرونده:مسجد بیعت6.webp
پرونده:مسجد بیعت کتیبه.webp|کتیبه مسجد بیعت
پرونده:مسجد البیعه 6.jpg|کتیبه مسجد بیعت
پرونده:مسجد البیعه 7.jpg|محراب مسجد بیعت
 
</gallery>
 
==جستارهای وابسته==
* [[بیعت عقبه اول|'''بیعت عقبه اول''']]
* '''[[بیعت عقبه دوم]]'''
 
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* '''الاثار الاسلامیة فی مکة المکرمه''': الحارثی، ۱۴۳۰ق.
* '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، جعفریان رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش.
* '''اتحاف الوری باخبار ام القری'''، عمربن فهد (درگذشت: ۸۸۵ق)، تحقیق فهیم محمد شلتوت، مکه، جامعة ام القری، ۱۴۰۳ق.
* '''اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه'''، فاکهی محمد بن اسحاق (درگذشت: ۲۷۵ق)، تحقیق عبدالملک بن عبدالله بن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق.
* '''اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار'''، ازرقی محمد بن عبدالله (درگذشت: ۲۵۰ق)، تحقیق رشدی الصالح ملحس، بیروت، دارالاندلس، بی‌تا.
* '''اشهر المساجد فی الاسلام'''، بکر سید عبد المجید، بی‌جا، دار القبله، ۱۴۰۴ق.
* '''اِفادة الانام بذکر اخبار بلد الله الحرام'''، الغازی المکی عبداله بن محمد (درگذشت: ۱۳۶۵ق)، تحقیق عبدالملک بن عبدالله بن دهیش، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۳۰ق.
*'''اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفة اصحاب الجحیم'''، ابن تیمیّه (درگذشت: ۷۲۸ق)، بی‌جا، دار عالم الکتب، ۱۴۱۹ق.
* '''التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم''': محمد طاهر کردی، مکتبة النهضة الحدیثة، ۱۴۱۲ق.
* '''تاریخ مکة المشرّفه و المسجد الحرام و المدینة الشریفه و القبر الشریف'''، ابن ضیاء حنفی محمد بن احمد (درگذشت: ۸۵۴ق)، تحقیق علاء ابراهیم الازهری و ... بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
*'''تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه'''، قائدان اصغر، تهران، شعر، ۱۳۸۶ش.
* '''التذکره بالاخبار عن اتفاقات الاسفار'''، محمد ابن جبیر، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، ۲۰۰۸م.
*'''دراسة تاریخیة لمساجد المشاعر المقدسة: مسجد الخیف -مسجد البیعة بمنی'''، ناصر عبدالله البرکاتی؛ محمد نیسان سلیمان مناع، دار المدنی للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الأولی، ۱۴۰۸ق/ ۱۹۸۸م.
*'''شفاء الغِرام باخبار البلد الحرام'''، فاسی محمد بن احمد بن علی (درگذشت: ۸۳۲ق)، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق.
*'''الکافی''': ثقةالاسلام کلینی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
* '''المعجم الاثری لمنطقة مکة المکرمه'''، حارثی ناصر بن علی، طائف، فهرسة مکتبة الملک فهد الوطنیه، ۱۴۲۳ق.


== المصادر ==
{{پایان}}
* '''أخبار مكة و ما جاء فيها من الآثار'''، أبو الوليد محمد بن عبد الله بن أحمد (الأزرقي)، بيروت، دار الأندلس، ۱۴۱۶هـ.
{{مساجد}}
* '''التاريخ القويم لمكة وبيت الله الكريم'''، محمد طاهر الكردي، مكة، مكتبة النهضة الحديثة، ١۴١٢هـ.
* '''الرحلة الحجازية'''، محمد لبيب البتنوني، القاهرة، مطبعة الجمالية، ۱۳۲۹هـ.
* '''الكافي'''، أبو جعفر محمد بن يعقوب الكليني، طهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷هـ.
* '''بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار'''، محمد باقر المجلسي، بيروت، دار إحياء التراث العربي، الطبعة الثانية، ۱۴۰۳هـ.
* '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، السيد محمد مرتضی الواسطي الزبيدي، تحقيق وتصحيح: علي شيري، بيروت، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، الطبعة الأولى، ۱۴۱۴هـ.
* '''حج در آئينة شعر فارسي'''، محمد شجاعي، طهران، مشعر، الطبعة الثانية، 1388ش.
* '''راهنماي حرمين شريفين'''، إبراهيم الغفاري، راهنماي حرمين شريفين، أسوة، ۱۳۷۰ش.
* '''فتوح الحرمين'''، محيي الدين لاري، تصحيح: علي محدث، طهران، منشورات اطلاعات، ۱۳۶۶ش.
* '''مستدرك الوسائل ومستنبط المسائل'''، الميرزا حسين النوري، قم، مؤسسة آل‌ البيت لإحياء التراث، ۱۴۰۸هـ
* '''موسوعة العتبات المقدسة'''، جعفر خليلي، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، 1407هـ.
* '''وسائل الشيعة'''، محمد بن حسن الحر العاملي، قم، مؤسسة آل البيت (ع) لإحياء التراث، ۱۴۱۶هـ.


{{پایان}}
[[Category:مسجدهای مکه]]
[[en:The Gutter of the Ka'ba]]
[[Category:مکان‌های تاریخی مکه]]
 
[[رده:مسجدهای مکه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مکه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
مجلوبة من «https://ar.wikihaj.com/view/خاص:فرق_المحمول/7274»