مستخدم:Ay.Zaidan/الملعب الرابع
مسجد العُصْبَة هو مسجد قديم في المدينة المنورة، ويعرف أيضاً باسمي مسجد التوبة والنور، ويقع غرب مسجد قباء في منطقة مليئة بالأراضي الزراعية وآبار المياه، وبناؤه مربعي الشكل بلا سقف، ويبلغ طوله وعرضه حوالي أحد عشر متراً، وجدرانه حجرية يبلغ ارتفاعها متراً واحداً، وقد ورد أن النبي (ص) قد أدى الصلاة في هذا المسجد.
نام‌ها
مسجد العُصْبَة به علت قرار گرفتن در قریه عصبه به این نام شهرت دارد. درباره نام‌های دیگر آن، می‌توان به مسجد التوبة، مسجد النور و المُعَصَّب اشاره کرد.[١] علت نامگذاری مسجد به اسامی دیگر مشخص نیست، همانطور که سمهودی، تاریخ‌نگاری مدینه در قرن هشتم قمری، به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریج کرده است.[٢]
مکان
مسجد العُصْبَة در غرب مسجد قبا قرار دارد؛[١] منطقه‌ای که مملو از مزارع و چاه‌های آب بوده[٣] و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته می‌شده است.[٤]
بنای مسجد
بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به 11 متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر که آثار سفیدکاری در آن دیده می‌شود.[٥]
نماز پیامبر(ص)
حضرت محمد (ص) در محدوده این مسجد در منطقه عُصْبَة و در نزدیکی چاه هُجَیم نماز خوانده است[٣] و صحابه مهاجرین نیز پیش از آمدن پیامبر در محدوده عصبه توقف کرده بودند.[٥]
تصاویر قدیمی مسجد
-
-
-
-
-
-
-
وجود محدوده مسقف در 1413هجری/1993م
تصاویر وضعیت جدید مسجد
-
نوسازی دیوارهای مسجد
-
تغییر محیط اطراف مسجد
-
-
بازسازی ورودی مسجد
-
ایجاد دیواره پیرامونی دور محدوده مسجد
-
-
-
الهوامش
- ↑ ١٫٠ ١٫١ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص248.
- ↑ ٣٫٠ ٣٫١ التعریف بما انست الهجرة، مطری، ص217.
- ↑ المغانم المطابة فی معالم طابة، فیروزآبادی، ص265.
- ↑ ٥٫٠ ٥٫١ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص302؛ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص124.؛ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد ثالث، ص 229-230
المصادر
- المساجد الأثرية، محمد إلياس عبد الغني، مطابع الرشيد بالمدينة المنورة، الطبعة الثانية، 1419هـ.
- المغانم المطابة في معالم طابة، فيروز آبادي، محمد بن يعقوب، وجاسر، حمد، الرياض - عربستان: دار اليمامة للبحث والترجمة والنشر.
- التعريف بما أنست الهجرة من معالم دار الهجرة، جمال الدين محمد بن أحمد المطري، تحقيق سليمان الرحيلي، الرياض، دار الملك عبد العزيز، 1426هـ.
- المدينة بين الماضي والحاضر، إبراهيم بن علي العياشي، 1972هـ.
- معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، عبد العزيز بن عبد الرحمن كعكي، الجزء الرابع، بيروت، 2011م
- وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی، علي بن عبد الله السمهودي، تحقيق قاسم السامرائي، لندن، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامي، ۲۰۰۱م.