مستخدم:A.Zaidan/الملعب 2

https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%AC

مسجد راتِج هو أحد المساجد المنسوبة إلى قبيلة بني عبد الأَشهل شمال المدينة المنورة، وهو غير موجود في الوقت الحالي، بل لم يتبقّ منه إلا معالمه وآثاره.

راتِج هو اسم قلعة كانت تابعة لقبيلة بني عبد الأشهل، وتبعاً لشهرة هذه القلعة سميت المنطقة أيضاً باسمها، وكان مسجد راتِج كذلك يقع بجوار هذه القلعة؛ وهو أحد المساجد التي صلى فيها النبي (ص) وأذّن بها بلال الحبشي أيضاً.

الموقع

كان مسجد راتج يقع في منطقة راتج القديمة، وكان يسمى أيضاً حصن راتج، ولا وجود له اليوم في المدينة المنورة، و"المصانع" هو الاسم الحالي للمنطقة المنشودة، والتي تقع بأكملها ضمن أراضي وحدود قبيلة بني عبد الأشهل.

والمكان الذي كان مسجد راتج واقعاً فيه؛ يقع اليوم في شارع عثمان بن عفان، وهو المعروف بشارع العيون عند أهل المدينة المنورة. يقع مسجد راتج في الشمال الشرقي لـ جبل ذُباب الذي يتموضع عليه اليوم مسجد الراية.

الأسماء

نام مسجد راتج از خاندان بنی راتج که از قبیله بنی عبدالاشهل اند گرفته شده است. راتج نام قلعه‌ای متعلق به قبیله بنی عبدالاشهل بود و به تبع شهرت آن، نام آن منطقه را نیز راتج نهادند و مسجد راتج نیز در کنار این قلعه قرار داشت.و با گذشت زمان گروه های دیگری در حوالی قلعه راتج مستقر شدند.

تاريخ البناء

تاریخ بنا و تخریب مسجد مشخص نیست. مسجد راتج در قرن هشتم و نهم وجود نداشته است. سمهودی از این مسجد در بخش مساجدی که مکان دقیقشان مشخص نیست سخن گفته است.

ابراهیم بن علی عیاشی در المدینة بین الماضی و الحاضر (چاپ: ۱۳۹۲ق)، محدوده مسجد را که کنار چاه جاسوم قرار داشته، در جنوب جایی می‌داند که ساختمان وسیع مرکز ارتباطات عثمانی در آن ساخته شده بود. این ساختمان تاکنون باقی مانده و در تصاویر هوایی نیز دیده می‌شود. به گفته کعکی، جغرافی‌نگار معاصر مدینه، در سال ۱۹۹۲ میلادی شهرداری مدینه در این منطقه عملیات بازسازی اجرا کرد.

الأحداث التاريخية المرتبطة به

صلاة النبي

بر اساس برخی نقلها پیامبر(ص) در این مسجد نماز خوانده و از چاهی در آنجا به نام جاسوم نوشیده‌اند. همچنین بلال حبشی در این مسجد اذان گفته است.

حفر الخندق

به پیشنهاد پیامبر، محدوده حفر خندق و تقسیمات آن به شکلی بود که برای مقابله با هجوم مشرکان، از ناحیه مذاد شروع، به ذباب و سپس در نزدیکی مسجد راتج پایان می‌یافت. گزارش شده بنو عبد الأشهل از منطقه راتج تا مجاورت خانه‌های خود را کنده بودند.

الشخصيات التاريخية المرتبطة به

از جمله اشخاص اهل قلعه راتج، ایاس بن اوس است که در زمان جنگ بدر از جمله افرادی بوده که پیشنهاد جنگ در بیرون مدینه را به رسول گرامی اسلام(ص) عرضه داشته است.

المصادر

• معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱.
• المدینة بین الماضی و الحاضر، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، 1972.
• وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱.
• الروض المعطار فی خبر الأقطار، حمیری، محمد بن عبدالمنعم، بیروت-لبنان: مکتبة لبنان، 1984.
• تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
• موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب‏، پاشا، ایوب، 5ج، قاهره-مصر: دارالآفاق العربیة.
• المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، شُرّاب، محمد محمد حسن‏، دمشق، دارالقلم، الطبعة الاولی، 1991.
• تاریخ مدینه منوره، ابن شبه نمیری، عمر بن شبه، و صابری، حسین. ۱۳۸۰. ۱ ج. تهران - ایران: نشر مشعر.
• مدینه‌شناسی‏، نجفی، محمد باقر، 2ج، تهران-ایران، خرمایستان، 1367.
• المغازی، واقدی، محمدبن عمر، و جونز، مارزدن‌. ۱۴۰۹–۱۹۸۹. المغازي. ۳ ج. بیروت - لبنان: مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.