https://wikihaj.com/view/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87

بندانگشتی|ستون‌های کعبه. ستون‌های کعبه به ستون‌های درون کعبه اشاره دارد که برای بار نخست در سال ۳۵ عام الفیل به‌دست قریش نصب شدند و عبدالله بن زبیر در بازسازی کعبه در سال ۶۴ق، تعداد آنها را به سه ستون کاهش داد و تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.

رنگ ستو‌ن‌ها، قهوه‌ای مایل به سیاه است و میله‌ای میان ستون‌ها وجود دارد که برخی از آویزه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود.

پیشینه

قالب:کعبه عمودی اولین ستون‌های کعبه به وسیله قریش در سال ۳۵ عام الفیل زده شد که شامل شش ستون در دو ردیف سه‌ستونه، از شمال به جنوب (عرض کعبه) می‌شد.[١] پیش از آن، از زمان حضرت ابراهیم(ع) کعبه بدون سقف بود و نیازی به ستون نداشت. [٢]

در جریان جنگ بین لشکریان یزید و ابن زبیر، کعبه به آتش کشیده شده و تخریب گردید. عبدالله بن زبیر در سال ۶۴ق کعبه را دوباره بنا کرد. وی برای آن سه ستون چوبی قرار داد که تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.[٣]

محل نماز خواندن پیامبر(ص)

در برخی روایات تاریخی آمده که پیامبر(ص) پس از فتح مکه داخل کعبه شد و نماز خواند و محل نماز خواندن وی طوری بود که دو ستون در سمت راست، یک ستون در سمت چپ و سه ستون در پشت سر او قرار می‌گرفت.[٤]

امروزه هنگام ورود به کعبه روبه‌روی در کعبه، محرابی است که به عنوان محل نماز گزاردن پیامبر(ص) معرفی می‌شود.[٥]

اندازه و ویژگی‌ها

سه‌ستونی که در بازسازی عبدالله بن زبیر درون کعبه ساخته شد(۶۴ق)، اگرچه تعداد و محل آن به همان صورت باقی ماند؛ اما ستون‌ها در بازسازی‌های بعدیِ درون کعبه، تعویض شد. امروزه ستون‌های کعبه منبّت‌کاری و زینت داده شده است.[٦] این سه ستون در یک ردیف از شمال به جنوب (عرض کعبه) قرار گرفته است و فاصله هر یک با دیگری چهار قدم است. اولین ستون در فاصله سه قدمی ضلع یمانی-شرقی و سومین ستون در مقابل ضلع عراقی-شامی قرار دارد.[٧]

رنگ ستو‌ن‌ها، قهوه‌ای مایل به سیاه است. قطر هر ستون ۴۴ سانتی‌متر و محیط هر کدام تقریبا ۱۵۰ سانتی‌متر است. این ستون‌ها چوبی، مربع‌شکل و کنده‌کاری شده است.[٨] همچنین میله‌ای میان ستون های سه‌گانه وجود دارد که برخی از هدیه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود. در بالای هر یک از ستون‌ها تیرکی وجود دارد که دو سر آن در دیوارهای شمالی و جنوبی کعبه جای داده شده است.[٩]

ستون‌های سه گانه تنها تا زیر سقف زیرین امتداد می‌یابد و به زیر سقف بالایی نمی‌رسد. در فاصله میان سقف‌های زیرین و بالایی، ستون‌های چوبی باریک‌تر و بیشتری برای نگه‌داری سقف بالایی گذاشته شده و پایه برخی از این ستون‌ها با واسطه بر روی ستون‌های سه‌گانه قرار گرفته است. در پایین هر یک از ستون‌های سه‌گانه که عمده وزن سقف را تحمل می‌کنند، طوقی برای تقویت قرار داده شده است.[١٠]

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۲، ص۸۱۹؛ مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۶.
  2. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۱، ص۳۳۲؛ اخبار مکة، ازرقی، ج۱، ص۶۶.
  3. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
  4. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۲، ص۸۱۹.
  5. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶.
  6. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
  7. رحلة ابن جبیر، ص۵۴؛ رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۳۷۲.
  8. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  9. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  10. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  11. «جزء تالف من احد الاعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التی یرجع تاریخها لعام 65 هجری»، وکالة الانباء الکویتیة (کونا).
  12. «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»،‌ Madain Project.

المصادر

  • أخبار مكة وما جاء فيها من الآثار، الأزرقي، محمد بن عبد الله، تحقيق: ملحس، رشدي صالح، بيروت، دار الأندلس، 1416هـ.
  • «جزء تالف من أحد الأعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التي يرجع تاريخها لعام 65 هـ»، وكالة الأنباء الكويتية (كونا)، تاريخ إدراج المطلب:‌ 30 أغسطس2017م، تاريخ المشاهدة:‌ 12 أغسطس 2024م.
  • رحلة ابن جبير، محمد بن أحمد ابن جبير، بيروت، دار ومكتبة الهلال، (د.ت).
  • رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبد الله بن بطوطة، تحقيق: عبد الهادي تازي، رباط، أكاديمية المملكة المغربية، 1417هـ/ 1997م.
  • الرحلة الحجازية، محمد لبيب بتنوني، القاهرة، الناشر: المؤلف، 1329هـ.
  • مكة در بستر تاريخ، نعمت‌ الله صفري فروشاني، قم، مركز جهاني علوم‌ إسلامي، الطبعة الأولى، 1386ش.
  • مكة ومدينة، عبيد الله محمد أمين الكردي، ترجمة حسين صابري، طهران، نشر مشعر، 1380ش.
  • موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، أيوب صبري باشا، القاهرة، دار الآفاق العربية، 1424هـ/ 2004م.
  • «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»،‌ معرض عمارة الحرمين الشريفين، تاريخ المشاهدة: 12 أغسطس 2024م.