الفرق بين المراجعتين لصفحة: «مستخدم:A.Zaidan/الملعب 3»

من ويكي‌حج
مرئينص الويكي
لا ملخص تعديل
لا ملخص تعديل
سطر ١: سطر ١:
https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87_(%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87)
https://wikihaj.com/view/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C


==تم تعديل المقال الأساسي==
[[مسجد النبی|مسجدالنبی]]، تعداد زيادى ستون دارد که برخی از آنها،  مانند [[ستون توبه]]، [[ستون تهجد|تهجد]]، [[ستون حرس|حَرس]]، [[ستون حنانه|حَنّانه]]، [[ستون مخلقه|مُخَلّقه]]، در بنای اولیه مسجد در عصر [[حضرت محمد (ص)|رسول‌الله]](ص) نیز وجود داشته و  به همين دليل، مورد توجه مسلمانان است.  هر چند مسجدالنبى چندين بار بازسازى شده اما جای این ستون‌ها در [[بازسازی مسجدالنبی|بازسازی‌های مسجدالنبی]] تغییر نکرده است. این ستون‌ها آخرين بار، در دوره عبدالمجید اول، سلطان [[عثمانی (حکومت)|عثمانی]]، بازسازی و با تغییر رنگ، از ديگر ستون‌های مسجد، متمایز شد.
==تاریخچه ستون‌ها==
در ابتدا، شش ستون از تنه درخت خرما، سقف [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را که از شاخ و برگ نخل ساخته شده بود، نگه می‌داشت.<ref>حرمین شریفین، ص۱۲۹.</ref><ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۱، ص۲۴۶.</ref> در بازسازی سال دوم، ستون‌ها افزایش یافت و به دو یا سه ردیف و در هر ردیف شش ستون رسید.<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۳۴۶</ref> در بازسازی سال هفتم نیز مسجد گسترش یافت و بر شمار ستون‌ها افزوده شد و ستون‌های هر ردیف از شش، به نُه عدد رسید.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=54 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 54]</ref> در گسترش‌های بعد نیز، ستون‌های مسجد افزايش يافت. در توسعه‌های اخیر، ستون‌های اين مسجد به ۲۱۰۴ ستون رسیده است.<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۳۵۳.</ref>
=== بازسازی ستون‌ها ===
در [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه‌های مسجد]]، اصل بر آن بود که با تغییر جنس ستون، مکان آن تغییر نکند.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 169؛ حرمین شریفین، ص۱۳۱.</ref> از زمان ملک ظاهر، سلطان مملوکی مصر، با ساخت [[ضریح رسول الله|ضریح پیامبر]] برخی از ستون‌ها در فضای داخل ضریح یا در میان دیواره مشبک ضریح قرار گرفتند.<ref>نک: وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۸.</ref> آخرین بار این ستون‌ها در دوره سلطان عبدالمجید اول عثمانی بازسازی شد و از آن وقت تا به امروز، به همراه سایر اجزای بخش جنوبی مسجد، تغییر نکرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=68 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 68]</ref>
==ستون‌های بافضيلت و متبرک مسجدالنبى ==
چند ستون قدیمی که در شمارشان اختلاف است، به سبب رویداد یا خاطره‌ای از دوران پيامبر(ص)، نزد مسلمانان، جايگاه متمايزى از ديگر ستون‌ها دارند  و نماز خواندن در کنار هر یک از این ستون‌ها را پر فضیلت می‌شمارند.


{{صندوق معلومات بناية
===ستون امام علی (حَرَس)===
| اسم الصفحة =  
{{اصلی|ستون حرس}}
| الصورة = Tamame masjed shajare.jpg
این ستون که آن را ستون حرس یا محرس نیز می‌خوانند، امروزه در دیوار [[ضریح رسول الله|ضریح پیامبر]] قرار گرفته است. این ستون در برابر درِ خانه [[عایشه]] قرار داشت.نام‌گذاری آن به حرس، از آن‌روست که [[امام علی(ع)]] در کنار این ستون می‌نشست و شب‌ها از پیامبر(ص) نگاهبانی می‌کرد. همچنین گزارش شده که امام علی(ع) نمازهایش را در این مکان می‌خواند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=185 وفاءالوفا، ج2، ص 185]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=72 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72]؛ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 182</ref>
| توضیح الصورة =  
| الأسامي الأخری =
| المکان = ذو الحليفة بالقرب من مكة
| الإستعمال = مسجد، ميقات الإحرام
| المکرمة عند =  
| المرتبطة مع دین/مذهب = الإسلام
| المعتقدات =
| المناسك =
| الأحکام = يحرم أهل المدينة من هذا المكان
| الزوار =
| المراجعین =
| زمن التأسيس =
| المؤسس =
| الأحداث =
| الإعمار =
| المعمر =
| الأجزاء المتحطمة =
| المیزات التاریخیة =
| المشرفون =
| الفضاء =
| الطول =
| العرض =
| الإرتفاع =
| حالة البناية =
| الإتساع =
| الإمکانيات =
| أجزاء البناية =
| المعمار =
| الأسلوب =
| الميزات =
| القبّات =
| المئذنات =
| الأبواب =
| الروق =
| الساحات =
| الشرفات =
| المدير =
| المؤسسة المرتبطة =
| المؤسسة المديرة =
| المشرف =
| الزعيم الروحي =
| المسجلة في =
| رقم التسجیل =
| تأریخ التسجیل =
| الموقع الإنترنتي =
| خط العرض =24.413697
| خط الطول = 39.542992
}}
'''مسجد الشجرة''' في [[المدينة المنورة]] هو أحد [[المواقيت الخمسة]]، وهو ميقات أهل المدينة والقادمين من المدينة إلى [[مكة]]. ويقال بأن [[النبي محمد (ص)|نبي الإسلام (ص)]]<nowiki/>كان [[الإحرام|يحرم]] منه عندما كان يعزم إلى مكة لأداء فريضة [[حج|الحج]]. كما يطلق عليه أسماء أخرى من قبيل ذو الحُلَيفة ومسجد الميقات و<nowiki/>[[أبيار علي]].


وبحسب المؤرخين فإن مسجد الشجرة بني في زمن خلافة [[عمر بن الخطاب]] وتم تجديده عدة مرات حتى الآن. وهو يقع اليوم على بعد ثلاثة كيلومترات من المدينة المنورة، بالقرب من طريق (المدينة_مكة) السريع.
=== ستون توبه ===
== الموقع الجغرافي ==
{{اصلی|ستون توبه}}
مسجد الشجرة هو أحد المساجد التاريخية في [[المدينة المنورة]]،<ref name=":4">موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، 2004م، ج4، ص811. </ref> ويقع على بعد حوالي ثمانية كيلومترات جنوب هذه المدينة.<ref>البحر الرائق، 1418هـ، ج2، ص341.</ref> وكان [[النبي محمد (ص)|الرسول (ص)]] يحرم من هذا المسجد لأداء مناسك [[حج|الحج]] أو [[العمرة]].<ref name=":4" /> وفي هذا المكان أخذ [[الإمام علي (ع)]] آيات البراءة من الخليفة الأول [[أبو بكر|أبي بكر]] وأبلغها إلى المشركين في [[مكة]].<ref>دانشنامة كلام إسلامي، 1388ش، ج1، ص77.</ref>
چهارمین ستون از [[منبر پیامبر|منبر]] و دومین ستون از [[قبر پیامبر|قبر]]، سومین ستون از قبله است. این ستون مربوط به ماجرای توبه [[ابولبابه انصاری|ابولبابه]] در ماجرای [[جنگ بنی‌قریظه|نبرد بنی‌قریظه]] است و از این رو ستون توبه یا ستون ابولبابه نام گرفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=179 وفاءالوفا، ج2، ص 179]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=70 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70]</ref>  
بنا بر روايتی، پيامبر بيشترين [[نمازنافله|نمازهاى نافله]] خود را كنار اين ستون بجا می‌آورد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=180 وفاء الوفاء، ج2، ص180]</ref> مستحب است زائر از چهارشنبه تا جمعه در مدينه روزه بگيرد و روز چهارشنبه نمازش را کنار ستون توبه به‌جا آورد .<ref>السرائر، ج1، ص652.</ref> همچنين نماز<ref>المزار، ص65.</ref>، عبادت و دعا<ref>من لا يحضره الفقيه، ج2، ص572.</ref> و تبرک کنار اين ستون، مستحب است.<ref>الغدير، ج5، ص124.</ref>


وبناءاً على بعض الأقوال، فإن هناك مسجداً آخر في [[مكة المكرمة]] يحمل نفس الاسم، ويعد من أقدم المساجد في تلك المدينة.<ref>آثار إسلامي مكة ومدينة، 1387ش، ج1، ص118.</ref>
===ستون وفود===
{{اصلی|ستون وفود}}
این ستون، پشت ستون حرس، از سمت شمال، قرار داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=72 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=185 وفاءالوفا، ج2، ص 185]</ref>و محلی بود که رسول خدا(ص) در آنجا با نمایندگان قبایل دیدار می‌کرد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=185 وفاءالوفا، ج2، ص 185]</ref>


==أسماؤه==
===ستون سریر===
سمي هذا المسجد '''مسجد الشجرة''' نسبة لشجرة كان يجلس [[النبي محمد (ص)|النبي (ص)]] في ظلها.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=421 وفاء الوفاء، ج3، ص 421]</ref> بُني المسجد في منطقة تسمى ذو الحُلَيفة، وآبار أو [[أبيار علي]]، وهي منسوبة إلى [[علي بن أبي طالب (ع)]]، ولذلك يشتهر المسجد أيضاً باسم مسجد ذو الحُلَيفة ومسجد آبار علي أو بئر علي. ويُعرف بين الناس '''بمسجد الإحرام''' و'''مسجد الميقات'''. كما يسمى أيضاً '''مسجد الحسا'''.<ref>معالم المدينة المنورة، ج4، المجلد الرابع، ص485-487</ref>
{{اصلی|ستون سریر}}
== تاريخ بناء المسجد ==
ستون سریر در دیواره ضریح قرار دارد و در شرق [[ستون توبه]] قرارگرفته و به پنجره مشرف بر [[روضةالنبی|روضه شریفه]] متصل است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=71 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 71]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=184 وفاءالوفا، ج2، ص 184]</ref>این ستون محلی بود که رسول خدا(ص) ایام [[اعتکاف]] را در آنجا بسر می‌برد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=184 وفاءالوفا، ج2، ص 184]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=71 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 71]</ref> بنابر برخى روايات، تبرک به اين ستون، مستحب است.<ref>الغدير، ج۵، ص۱۲۴.</ref>
إن أول بناء للمسجد قديم جداً. كما تحدث بعض المؤرخين استناداً إلى الوثائق؛ عن بناء المسجد في العقود الأولى من التاريخ الإسلامي.<ref>مدينة شناسي، 1367ش، ج1، ص183.</ref> ويعتقد المؤرخون أن هذا المسجد بني لأول مرة في عهد إمارة عمر بن عبد العزيز على [[المدينة المنورة]] بين 87-93 للهجرة.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج4، المجلد الرابع، ص496</ref>  
=== إعادة الإعمار في القرن التاسع ===
وبحسب رواية [[المطري]] (وفاة 741هـ) فإن البناء القديم لهذا المسجد والذي كان بناء كبيراً؛ كان شبه مهدّم في زمنه (في النصف الأول من القرن الثامن)،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=190 التعريف بما أنست الهجرة، ص 190]</ref> ولكن بحسب رواية مؤرخ المدينة المنورة [[السمهودي]] (وفاة 911هـ) فإن جدران المسجد قد رُممت سنة 861 هـ على أساسات بنائه القديمة.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=424 وفاء الوفاء، ج3، ص 424]</ref>
=== إعادة الإعمار في القرن الرابع عشر ===
قيل بأن المسجد قد تعرض للهدم في أواخر القرن 11هـ،<ref>مدينة شناسي، 1367ش، ج1، ص184.</ref> وفي عام 1090هـ قام رجل من الهند بإعادة بنائه بعد أن حصل على موافقة من [[الدولة العثمانية]].<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=258 المساجد الأثرية، 1418هـ، ص258.]</ref>  


وقد وصف حسام السلطنة المسجد عندما رآه عام 1298هـ قائلاً: "إن المسجد المذكور مربع الشكل، وطوله اثنان وخمسون ذراعاً. وهو مصنوع من الحجر والجص وفي جهته الجنوبية رواق عليه قبة، وقد تم تبييض قبته من الخارج، وفي وسطه محراب".<ref>سفرنامة مكة، حسام السلطنة، ص139</ref>
===ستون قرعه (عایشه، مهاجرین)===
{{اصلی|ستون قرعه}}
ستون قرعه، سومین ستون از منبر و سومین ستون از قبر و نیز سومین ستون از قبله است<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=176 وفاءالوفا، ج2، ص 176]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=69 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 69]</ref> و در وسط [[روضةالنبی|روضه شریفه]] قرار گرفته است.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 173</ref> روایتی از پیامبر به واسطه عایشه نقل شده که نشانه فضیلت مکان این ستون است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=176 وفاءالوفا، ج2، ص 176]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=70 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70]</ref> این ستون را همچنین به دلیل اجتماع مهاجران در کنار آن، ستون «مهاجرین» نامیدند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=176 وفاءالوفا، ج2، ص 176]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=70 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70]</ref>
بنابر رواياتی، دعا نزد اين ستون مستجاب می‌شود.<ref>الدره الثمينه، ص۲۹؛ التعريف بما آنست الهجره، ص۹۱.</ref> گفته شده برخی صحابه کنار آن نماز می‌گزاردند.<ref>الغدير، ج۵، ص۱۲۴.</ref> برخی از خلفا و نيز [[عبدالله بن زبیر|ابن‌زبير]] و فرزندش عامر نيز کنار آن نماز ‌گزارده‌اند.<ref>اخبار المدينه، ص۱۰۱.</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=176 وفاءالوفا، ج2، ص 176]</ref>


وقد جاء في رواية العياشي في رحلته الأولى عام 1353هـ، عن هذا المسجد: "بناؤه مستطيل الشكل من اللبن والطین، ومسقوف بخشب النخل والجرید، وقد وقع محط عنایة مسؤولي تلك الفترة وتمت توسعته ...."<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=258 المساجد الأثرية، 1418هـ، ص258.]</ref>
===ستون مُربّعه القبر (مقام جبرئیل)===
{{اصلی|ستون مربعة القبر}}
این ستون در جایی که دیوار غربی به سمت شمال منحرف می‌شود در صف ستون وفود<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=72 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72]</ref> و حرس قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=186 وفاءالوفا، ج2، ص186]</ref>از این جهت به آن مربعه القبر گفته شده که داخل دیواری که اطراف [[قبر پیامبر|قبر نبوی]] کشیده شده، قرار دارد و به همین خاطر امکان زیارت آن وجود ندارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=72 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72]</ref>این مکان را محل نزول جبرئیل به پیامبر دانسته‌اند و به آن ستون مقام جبرئیل هم می‌گویند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=186 وفاءالوفا، ج2، ص 186]</ref>به نماز گزاردن در این مکان توصیه شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=187 . وفاء الوفاء، ج2، ص187.]</ref><ref>. الغدير، ج5، ص124.</ref>


=== الوضع الحالي للمسجد ===
===ستون تهجد===
تم ترميم هذا المسجد مرة عام 1375هـ/1955م في عهد [[آل سعود]]<ref>مدينة شناسي، 1367ش، ج1، ص184.</ref> وبنيت له منارة.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=258 المساجد الأثرية، 1418هـ، ص258،] معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج4، المجلد 4، ص498</ref> وأعيد ترميمه مرة أخرى عام 1408هـ/1988م. وتم تجديده وتوسيعه،<ref>آثار إسلامي مكة والمدينة، 1387ش، ج1، ص277؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=259 المساجد الأثرية، 1418هـ، ص259.]</ref> وتم بناء المرافق حوله كالحمامات ودورات المياه ومرآب للسيارات والأسواق والمطاعم. وتبلغ المساحة الإجمالية للمسجد والمنطقة المحيطة به 290 ألف متر مربع، تشمل مساحة مبنى المسجد، والمباني المرتبطة به وتُقدّر بـ 226 ألف متر مربع.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=260 المساجد الأثرية، 1418هـ، ص260.]</ref>
{{اصلی|ستون تهجد}}
ستون تهجد پشت [[خانه فاطمه(س)|خانه فاطمه زهرا(س)]] قرار دارد<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 198</ref> و جایی بود که پیامبر در آنجا شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=188 وفاءالوفا، ج2، ص 188]</ref>
درباره  فضیلت برپايى نماز کنار این ستون، از جمله حديثى از [[محمد بن حنفیه]]، روایت‌هایی وارد شده است. <ref>الدره الثمینه، ص۲۵۷</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=73 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 73]</ref>


== ميقات الحج==
===ستون حنانه===
مسجد الشجرة هو أحد [[مواقيت الحج]].<ref>الكافي، 1407هـ، ج4، ص319.</ref> ووفقاً لبعض المؤرخين، فإنّ [[النبي محمد (ص)|نبي الإسلام (ص)]] كان [[الإحرام|يحرم]] من هذا المكان إذا قصد [[مكة]] لأداء [[الحج|فريضة الحج]].<ref name=":1">آثار إسلامي مكة ومدينة، 1387ش، ص275.</ref> ويعتبر الفقهاء مسجد الشجرة أحد مواقيت الحج الخمسة، ويعتقدون أنه ميقات أهل [[المدينة المنورة]] وكل من يقصد مكة عن طريق هذه المدينة.<ref name=":2">مؤسسة دائرة المعارف، فقه إسلامي، فرهنگ فقه فارسي، 1387ش، ج3، ص712.</ref>  
{{اصلی|ستون حنانه}}
ستونى که جايگاه سخنرانى‌هاى پيامبر(ص) در مسجدالنبى بود. <ref>دلائل النبوه، ج2، ص563-564؛ عيون الاثر، ج1، ص278؛ السيرة الحلبيه، ج2، ص366.</ref> اين ستون از ستون‌های روضه مطهر و پس از ستون توبه، دومين ستون به طرف روضه و ميان منبر و محراب است. <ref>المعالم الاثيره، ص44.</ref> نماز‌ گزاردن در کنار آن<ref>مستدرک الوسائل، ج3، ص426؛ جامع احاديث الشيعه، ج4، ص515.</ref> و تبرک بدان سفارش شده است.<ref>الغدير، ج5، ص124.</ref>


=== وجوب إحرام أهل المدينة من مسجد الشجرة ===
===ستون مُخَلَّقه===
بحسب رأي مشهور فقهاء [[الشيعة]]، يتوجب على سكان المدينة المنورة [[الإحرام]] من مسجد الشجرة، ولا يجوز لهم الخروج من ميقات مسجد الشجرة بدون إحرام والذهاب إلى ميقات آخر ك<nowiki/>[[الجحفة]] مثلاً ليحرموا منه؛<ref>«[http://miqat.hajj.ir/article_43464.html إحرام از جحفة وظیفة چه كسي است]، ص 64-65.»</ref> إلا من كان معذوراً (عاجزاً أو مريضاً) فيجوز له أن يحرم من هناك حينها.<ref>«[http://miqat.hajj.ir/article_43464.html إحرام از جحفة وظیفة چه كسی است]، ص 75.»</ref>  
{{اصلی|ستون مُخَلَّقه}}
خلوق به معنای عطر و مخلقه به معنای معطر است. این ستون مکانی بوده که عود بر آن می‌گذاشتند تا فضای مسجد را معطر کند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 229</ref> این ستون را عَلم رسول‌الله نیز نامیده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref> یکی از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه دانسته شده است.<ref>سبل الهدی، ج۳، ص۳۲۲.</ref> بر پایه گزارشی برخی صحابه می‌کوشیدند به پیروی از پیامبر(ص)، نمازشان را کنار این ستون به‌جا آورند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>


وقيل أيضاً: أن هذا الحكم مختص بمن يخرج من [[المدينة المنورة]] إلى [[ذي الحليفة|ذي الحُلَيفة]] ويمر بها غير محرم حتی يصل إلى [[الجحفة]]؛ وأما إذا لم يمر بذي الحليفة، وخرج من طريق آخر، ووصل إلى ميقات آخر، فلا إشكال في عمله؛ لأن العبور من الميقات لا ينطبق عليه عرفاً.<ref>«[http://miqat.hajj.ir/article_43464.html إحرام از جحفة وظیفة چه كسي است]، ص65.»</ref>
بنابر روایات شیعه، [[امام رضا(ع)]] در سفر [[عمره]] نزد [[قبر پیامبر]] آمد و کنار ستون مخلقه شش یا هشت رکعت [[نماز]] گزارد.<ref>وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹.</ref> تبرک جستن به این ستون مستحب شمرده شده است.<ref>الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.</ref>
===المحل الدقيق للميقات===
 
[[ذو الحليفة]] هو اسم منطقة كبيرة كان يقع فيها مسجد الشجرة.<ref>[http://miqat.hajj.ir/article_37980_ed97038f84c6a271f8cd14936a05d7b7.pdf «ميقات مسير مدينة»]، ص61 </ref> وفي الروايات كان يُذكر "مسجد الشجرة" أحياناً على أنه [[ميقات الحج]] لأهل [[المدينة]]، وأحياناً أخرى يُستخدم تعبير "الشجرة" أو "ذو الحليفة".<ref>تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، 1418هـ، ج3، ص20-24.</ref> ويرى البعض أن [[الإحرام]] لا يصح إلا من داخل مسجد الشجرة، وأما البعض الآخر فيذهب لصحة الإحرام من خارج المسجد وبمحاذاته أيضاً.<ref>[http://miqat.hajj.ir/article_37980_ed97038f84c6a271f8cd14936a05d7b7.pdf «ميقات مسير مدينة»]، ص62.</ref>
==نقشه ستون‌های مسجدالنبی==
[[پرونده:نقشه حجره و ستون های مسجدالنبی.jpg|وسط|بی‌قاب|700x700px|جایگزین=]]
 
==گالری تصاویر==
<gallery>
پرونده:ستون حرس و ستون وفود.webp|ستون حرس و ستون وفود
پرونده:ستون ابولبابه و ستون سریر.webp|ستون توبه و ستون سریر
پرونده:ستون عایشه2.webp|ستون قرعه یا عایشه
پرونده:ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر.jpg|ستون جبرئیل
پرونده:ستون تهجد.jpg|ستون تهجد
پرونده:ستون مخلقه.jpg|ستون مخلقه


==معرض الصور==
<gallery mode="packed" heights="130px">
ملف:تصویر قدیمی از مسجد شجره.jpg
ملف:Bakhshi az masjed shajare.jpg
ملف:Shajare.jpg
ملف:Shajare masjed.jpg
ملف:Darone masjed shajare.jpg
ملف:نمایی از بیرون مسجد شجره مدینه.jpg
ملف:نمای بیرونی از مناره جدید مسجد شجره.jpg
</gallery>
</gallery>


==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1381.
*'''اخبار المدينه'''، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛
*'''التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف'''، سید ضیاء بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوزالمعرفه، 2011م.
*'''التعريف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره'''، محمد المطري (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدينه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛
*'''جامع احاديث الشيعه'''، اسماعيل معزي ملايري، قم، المطبعه العلميه، ۱۳۹۹ق؛
*'''حرمین شریفین'''، حسین قره‌چانلو، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۲ش؛
*'''الدره الثمينه في اخبار المدينه'''، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدين، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۷ق؛
*'''دلائل النبوه'''، البيهقى (م.۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطي، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۵ق؛
*'''السيره الحلبيه'''، الحلبي (م.۱۰۴۴ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛
*'''سبل الهدی و الرشاد'''، محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق؛
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.


== الهوامش ==
*'''عماره و توسعه المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، محمد حسن نادی، المدینه المنوره، ۱۴۱۶ق؛
{{پانویس}}
 
==المصادر ==
*'''عيون الاثر'''، ابن سيد الناس (م.۷۳۴ق.)‏، بيروت، دار القلم‏، ۱۴۱۴ق؛
*  '''الكافي في الفقه'''، الحلبي، أبو الصلاح، تقي الدين بن نجم‌ الدين، أصفهان، مكتبة الإمام أمير المؤمنين(ع) العامة، الطبعة الأولى، 1403هـ.
 
* '''المقنع'''، الشيخ الصدوق، محمد بن علي بن بابويه، قم، مؤسسة الإمام الهادي(ع)، الطبعة الأولى، 1415هـ.
*'''الغدير'''، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي‌، ۱۳۸۷ق؛
* '''[http://miqat.hajj.ir/article_43464.html «إحرام از جحفة وظيفة چه كساني است»]'''، روزبه بركت رضايي، فصلنامة ميقات حج، الرقم 96، تیر 1395ش.
 
* '''«[http://miqat.hajj.ir/article_37980.html ميقات مسير مدينة]»'''، سيد مرتضی موسوي شاهرودي، فصلنامه ميقات حج، الرقم 68، تابستان 1388ش.
*'''المعالم الاثيره'''، محمد محمد حسن شراب، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش؛
* '''«[https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/makarem/feqh/88/890204/ ميقات ذو الحليفة ومسجد الشجرة]»'''، مكارم الشيرازي، ناصر، موقع مدرسة الفقاهة، تاريخ المشاهدة: 22 نيسان 2024م.
 
* '''«[https://www.farsnews.ir/photo/13970516001057/مسجد-الشجرة-در-آستانه-مناسك-حج مسجد الشجره در آستانه مناسك حج]»'''، عليپور، بهزاد، وكالة أنباء فارس، تاريخ المشاهدة: 22 نيسان 2024م.
*'''مستدرک الوسائل'''، النوري (م.۱۳۲۰ق.)، بيروت، آل البيت:، ۱۴۰۸ق؛
* '''آثار إسلامي مكة ومدينة'''، جعفريان، رسول، طهران، مشعر، 1387ش.
 
* '''البحر الرائق'''، المصري، أبو نجيم، بقلم زکريا عميرات، بيروت، دار الكتب العلمية، 1418هـ.
*'''موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره'''، احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۸ق؛
* '''السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي'''، ابن ادريس الحلي، محمد بن منصور، قم، دفتر انتشارات إسلامي، الطبعة الثانية، 1410هـ.
 
* '''سفرنامة مكة'''، حسام السلطنة، تحقيق رسول جعفريان، طهران، مشعر، 1374ش.
*'''وسائل الشیعه'''، الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۴ق
* '''الكافي'''، الكليني، محمد بن يعقوب، تحقيق وتصحيح الغفاري، علي أكبر، آخوندي، محمد، طهران، دار الكتب الإسلامية، الطبعة الرابعة، 1407هـ.
* '''المسائل الناصريات'''، السيد مرتضی، علي بن حسين، تحقيق مركز پژوهش وتحقيقات علمي فقه استدلالي تطبيقي، طهران، رابطة الثقافة والعلاقات الإسلامية‌، الطبعة الأولى، 1417هـ.
* '''المساجد الأثرية في المدينة النبوية'''، عبد الغني، محمد إلياس، المدينة، مطابع الرشيد، الطبعة الثانية، 1419هـ.
* '''المقنعة'''، الشيخ المفيد، محمد بن محمد بن النعمان، قم، كنگره جهاني هزاره شيخ مفيد، 1413هـ.
* '''النهاية في مجرد الفقه والفتاوى'''، الشيخ الطوسي، محمد بن حسن، بيروت، دار الكتاب العربي، الطبعة الثانية، 1400هـ.
* '''بررسي حكم احرام از محاذي مواقيت، از منظر مذاهب إسلامي'''، درافشان، محمد حسين، پژوهشنامه حج وزیارت، السنة الثالثة، الرقم 1، 1397ش.
* '''تاريخ مكة المشرفة والمسجد الحرام والمدينة الشريفة والقبر الشريف'''،‌ ابن‌ الضياء، 2008م.
* '''تاريخ وآثار إسلامي مكة ومدينة'''، قائدان، أصغر، قم، الهادي، 1381ش.
* '''التعريف بما أنست الهجرة'''، جمال الدين مطري، تحقيق سليمان الرحيلي، رياض، دار الملك عبد العزیز، 2005م
* '''دانشنامة كلام إسلامي'''، مجموعة من المحققين، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، بإشراف جعفر السبحاني، 1388ش.
* '''فرهنگ فقه فارسي'''، مؤسسة دائرة المعارف فقه إسلامي، بإشراف محمود هاشمي الشاهرودي. قم، مؤسسة دائرة المعارف فقه إسلامي، 1387ش.
* '''مدينة شناسي'''، النجفي، محمد باقر، طهران، خرمايستان، الطبعة الأولى، 1367ش.
* '''معالم المدينة المنورة بین العمارة والتاريخ'''، عبد العزيز بن عبد الرحمن كعكي، بيروت، 2011م
* '''موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب'''، صبري باشا، أيوب، ترجمة ماجدة معروف، حسين مجيب المصري، عبد العزيز عوض، القاهرة، دار الآفاق العربية، 2004م.
*‌ '''تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة-الحج'''، فاضل اللنکراني، محمد، بيروت، دار التعارف للمطبوعات‌، 1418هـ.
* '''وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی'''، علي بن عبد الله السمهودي، تحقيق قاسم السامرائي، لندن، مؤسسة الفرقان، 2001م.


{{پایان}}
*'''وفاء الوفاء'''، السمهودی (م.۹۱۱ق.)‏، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.

مراجعة ٢٣:١٠، ٢ مايو ٢٠٢٤

https://wikihaj.com/view/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C

مسجدالنبی، تعداد زيادى ستون دارد که برخی از آنها، مانند ستون توبه، تهجد، حَرس، حَنّانه، مُخَلّقه، در بنای اولیه مسجد در عصر رسول‌الله(ص) نیز وجود داشته و به همين دليل، مورد توجه مسلمانان است. هر چند مسجدالنبى چندين بار بازسازى شده اما جای این ستون‌ها در بازسازی‌های مسجدالنبی تغییر نکرده است. این ستون‌ها آخرين بار، در دوره عبدالمجید اول، سلطان عثمانی، بازسازی و با تغییر رنگ، از ديگر ستون‌های مسجد، متمایز شد.

تاریخچه ستون‌ها

در ابتدا، شش ستون از تنه درخت خرما، سقف مسجدالنبی را که از شاخ و برگ نخل ساخته شده بود، نگه می‌داشت.[١][٢] در بازسازی سال دوم، ستون‌ها افزایش یافت و به دو یا سه ردیف و در هر ردیف شش ستون رسید.[٣] در بازسازی سال هفتم نیز مسجد گسترش یافت و بر شمار ستون‌ها افزوده شد و ستون‌های هر ردیف از شش، به نُه عدد رسید.[٤] در گسترش‌های بعد نیز، ستون‌های مسجد افزايش يافت. در توسعه‌های اخیر، ستون‌های اين مسجد به ۲۱۰۴ ستون رسیده است.[٥]

بازسازی ستون‌ها

در توسعه‌های مسجد، اصل بر آن بود که با تغییر جنس ستون، مکان آن تغییر نکند.[٦] از زمان ملک ظاهر، سلطان مملوکی مصر، با ساخت ضریح پیامبر برخی از ستون‌ها در فضای داخل ضریح یا در میان دیواره مشبک ضریح قرار گرفتند.[٧] آخرین بار این ستون‌ها در دوره سلطان عبدالمجید اول عثمانی بازسازی شد و از آن وقت تا به امروز، به همراه سایر اجزای بخش جنوبی مسجد، تغییر نکرده است.[٨]

ستون‌های بافضيلت و متبرک مسجدالنبى

چند ستون قدیمی که در شمارشان اختلاف است، به سبب رویداد یا خاطره‌ای از دوران پيامبر(ص)، نزد مسلمانان، جايگاه متمايزى از ديگر ستون‌ها دارند و نماز خواندن در کنار هر یک از این ستون‌ها را پر فضیلت می‌شمارند.

ستون امام علی (حَرَس)

قالب:اصلی این ستون که آن را ستون حرس یا محرس نیز می‌خوانند، امروزه در دیوار ضریح پیامبر قرار گرفته است. این ستون در برابر درِ خانه عایشه قرار داشت.نام‌گذاری آن به حرس، از آن‌روست که امام علی(ع) در کنار این ستون می‌نشست و شب‌ها از پیامبر(ص) نگاهبانی می‌کرد. همچنین گزارش شده که امام علی(ع) نمازهایش را در این مکان می‌خواند.[٩][١٠]

ستون توبه

قالب:اصلی چهارمین ستون از منبر و دومین ستون از قبر، سومین ستون از قبله است. این ستون مربوط به ماجرای توبه ابولبابه در ماجرای نبرد بنی‌قریظه است و از این رو ستون توبه یا ستون ابولبابه نام گرفته است.[١١][١٢] بنا بر روايتی، پيامبر بيشترين نمازهاى نافله خود را كنار اين ستون بجا می‌آورد.[١٣] مستحب است زائر از چهارشنبه تا جمعه در مدينه روزه بگيرد و روز چهارشنبه نمازش را کنار ستون توبه به‌جا آورد .[١٤] همچنين نماز[١٥]، عبادت و دعا[١٦] و تبرک کنار اين ستون، مستحب است.[١٧]

ستون وفود

قالب:اصلی این ستون، پشت ستون حرس، از سمت شمال، قرار داشت.[١٨] [١٩]و محلی بود که رسول خدا(ص) در آنجا با نمایندگان قبایل دیدار می‌کرد. [٢٠]

ستون سریر

قالب:اصلی ستون سریر در دیواره ضریح قرار دارد و در شرق ستون توبه قرارگرفته و به پنجره مشرف بر روضه شریفه متصل است.[٢١][٢٢]این ستون محلی بود که رسول خدا(ص) ایام اعتکاف را در آنجا بسر می‌برد.[٢٣] [٢٤] بنابر برخى روايات، تبرک به اين ستون، مستحب است.[٢٥]

ستون قرعه (عایشه، مهاجرین)

قالب:اصلی ستون قرعه، سومین ستون از منبر و سومین ستون از قبر و نیز سومین ستون از قبله است[٢٦] [٢٧] و در وسط روضه شریفه قرار گرفته است.[٢٨] روایتی از پیامبر به واسطه عایشه نقل شده که نشانه فضیلت مکان این ستون است.[٢٩][٣٠] این ستون را همچنین به دلیل اجتماع مهاجران در کنار آن، ستون «مهاجرین» نامیدند.[٣١][٣٢] بنابر رواياتی، دعا نزد اين ستون مستجاب می‌شود.[٣٣] گفته شده برخی صحابه کنار آن نماز می‌گزاردند.[٣٤] برخی از خلفا و نيز ابن‌زبير و فرزندش عامر نيز کنار آن نماز ‌گزارده‌اند.[٣٥][٣٦]

ستون مُربّعه القبر (مقام جبرئیل)

قالب:اصلی این ستون در جایی که دیوار غربی به سمت شمال منحرف می‌شود در صف ستون وفود[٣٧] و حرس قرار دارد.[٣٨]از این جهت به آن مربعه القبر گفته شده که داخل دیواری که اطراف قبر نبوی کشیده شده، قرار دارد و به همین خاطر امکان زیارت آن وجود ندارد.[٣٩]این مکان را محل نزول جبرئیل به پیامبر دانسته‌اند و به آن ستون مقام جبرئیل هم می‌گویند.[٤٠]به نماز گزاردن در این مکان توصیه شده است.[٤١][٤٢]

ستون تهجد

قالب:اصلی ستون تهجد پشت خانه فاطمه زهرا(س) قرار دارد[٤٣] و جایی بود که پیامبر در آنجا شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند. [٤٤] درباره فضیلت برپايى نماز کنار این ستون، از جمله حديثى از محمد بن حنفیه، روایت‌هایی وارد شده است. [٤٥][٤٦]

ستون حنانه

قالب:اصلی ستونى که جايگاه سخنرانى‌هاى پيامبر(ص) در مسجدالنبى بود. [٤٧] اين ستون از ستون‌های روضه مطهر و پس از ستون توبه، دومين ستون به طرف روضه و ميان منبر و محراب است. [٤٨] نماز‌ گزاردن در کنار آن[٤٩] و تبرک بدان سفارش شده است.[٥٠]

ستون مُخَلَّقه

قالب:اصلی خلوق به معنای عطر و مخلقه به معنای معطر است. این ستون مکانی بوده که عود بر آن می‌گذاشتند تا فضای مسجد را معطر کند.[٥١] این ستون را عَلم رسول‌الله نیز نامیده‌اند.[٥٢] یکی از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه دانسته شده است.[٥٣] بر پایه گزارشی برخی صحابه می‌کوشیدند به پیروی از پیامبر(ص)، نمازشان را کنار این ستون به‌جا آورند.[٥٤]

بنابر روایات شیعه، امام رضا(ع) در سفر عمره نزد قبر پیامبر آمد و کنار ستون مخلقه شش یا هشت رکعت نماز گزارد.[٥٥] تبرک جستن به این ستون مستحب شمرده شده است.[٥٦]

نقشه ستون‌های مسجدالنبی

وسط|بی‌قاب|700x700px|جایگزین=

گالری تصاویر

پانویس

  1. ↑ حرمین شریفین، ص۱۲۹.
  2. ↑ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۱، ص۲۴۶.
  3. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۳۴۶
  4. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 54
  5. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۳۵۳.
  6. ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 169؛ حرمین شریفین، ص۱۳۱.
  7. ↑ نک: وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۸.
  8. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 68
  9. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 185
  10. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72؛ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 182
  11. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 179
  12. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70
  13. ↑ وفاء الوفاء، ج2، ص180
  14. ↑ السرائر، ج1، ص652.
  15. ↑ المزار، ص65.
  16. ↑ من لا يحضره الفقيه، ج2، ص572.
  17. ↑ الغدير، ج5، ص124.
  18. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72
  19. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 185
  20. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 185
  21. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 71
  22. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 184
  23. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 184
  24. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 71
  25. ↑ الغدير، ج۵، ص۱۲۴.
  26. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 176
  27. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 69
  28. ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 173
  29. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 176
  30. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70
  31. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 176
  32. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 70
  33. ↑ الدره الثمينه، ص۲۹؛ التعريف بما آنست الهجره، ص۹۱.
  34. ↑ الغدير، ج۵، ص۱۲۴.
  35. ↑ اخبار المدينه، ص۱۰۱.
  36. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 176
  37. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72
  38. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص186
  39. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72
  40. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 186
  41. ↑ . وفاء الوفاء، ج2، ص187.
  42. ↑ . الغدير، ج5، ص124.
  43. ↑ التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 198
  44. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 188
  45. ↑ الدره الثمینه، ص۲۵۷
  46. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 73
  47. ↑ دلائل النبوه، ج2، ص563-564؛ عيون الاثر، ج1، ص278؛ السيرة الحلبيه، ج2، ص366.
  48. ↑ المعالم الاثيره، ص44.
  49. ↑ مستدرک الوسائل، ج3، ص426؛ جامع احاديث الشيعه، ج4، ص515.
  50. ↑ الغدير، ج5، ص124.
  51. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 229
  52. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 174
  53. ↑ سبل الهدی، ج۳، ص۳۲۲.
  54. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 174
  55. ↑ وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹.
  56. ↑ الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.

منابع

قالب:منابع

  • آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1381.
  • اخبار المدينه، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛
  • التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، سید ضیاء بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوزالمعرفه، 2011م.
  • التعريف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطري (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدينه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛
  • جامع احاديث الشيعه، اسماعيل معزي ملايري، قم، المطبعه العلميه، ۱۳۹۹ق؛
  • حرمین شریفین، حسین قره‌چانلو، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۲ش؛
  • الدره الثمينه في اخبار المدينه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدين، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۷ق؛
  • دلائل النبوه، البيهقى (م.۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطي، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۵ق؛
  • السيره الحلبيه، الحلبي (م.۱۰۴۴ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛
  • سبل الهدی و الرشاد، محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق؛
  • عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • عماره و توسعه المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، محمد حسن نادی، المدینه المنوره، ۱۴۱۶ق؛
  • عيون الاثر، ابن سيد الناس (م.۷۳۴ق.)‏، بيروت، دار القلم‏، ۱۴۱۴ق؛
  • الغدير، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي‌، ۱۳۸۷ق؛
  • المعالم الاثيره، محمد محمد حسن شراب، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش؛
  • مستدرک الوسائل، النوري (م.۱۳۲۰ق.)، بيروت، آل البيت:، ۱۴۰۸ق؛
  • موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره، احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۸ق؛
  • وسائل الشیعه، الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۴ق
  • وفاء الوفاء، السمهودی (م.۹۱۱ق.)‏، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
مجلوبة من «https://ar.wikihaj.com/index.php?title=مستخدم:A.Zaidan/الملعب_3&oldid=6735»