الفرق بين المراجعتين لصفحة: «مستخدم:A.Zaidan/الملعب 4»

من ويكي‌حج
مرئينص الويكي
لا ملخص تعديل
 
(٣٥ مراجعات متوسطة بواسطة نفس المستخدم غير معروضة)
سطر ١: سطر ١:
https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D9%87_(%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87)
https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AD_(%D9%85%DA%A9%D9%87)


مسجد الإجابة هو أحد مساجد المدينة المنورة التاريخية. يقع هذا المسجد في حي بني معاوية بن مالك ويسمى بهذا الاسم أيضاً. وقد صلى النبي (ص) فيه. وتشير التقارير إلى أن هذا المسجد كان يضم مبنى قديم تم تدميره في القرن السابع، ولكن أعيد بناؤه لاحقًا في القرن التاسع وربما مرة أخرى خلال الحكم العثماني.تم تجديد هذا المسجد آخر مرة عام 1418/1998م.
== تجربة 1 ==
=== تجربة2 ===
==== تجربة3 ====


مسجد الاجابه از مسجدهای تاریخی شهر [[مدینه]] است. این مسجد که در محله بنی معاویه بن مالک قرار داشته به این نام نیز خوانده شده است. [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در این مسجد نماز خواند. گزارش‌ها حاکی از آن است که این مسجد ساختمانی کهن داشته که قرن هفتم ویران شده بود اما بعدا در قرن نهم و احتمالا بار دیگر در عصر حکومت عثمانی بازسازی شد. آخرین بار این مسجد در سال ۱۴۱۸ قمری/ ۱۹۹۸ میلادی بازسازی شد.
مسجد بلال بن رَباح هو مسجد منسوب لـبلال وكان يقع على قمة جبل أبي قبيس في مكة المكرمة، والذي تم تدميره ضمن مخطط التوسعة الجديد وبناء قصور الحكومة السعودية على قمة هذا الجبل.


== الموقع الحالي ==
وقد ورد ذكر هذا المسجد في المصادر القديمة في القرنين الثاني والثالث، وكان يسمّى مسجد إبراهيم، وقد ورد في هذه المصادر قولان مشهوران حول اسم إبراهيم، أحدهما هو النبي إبراهيم والآخر هو إبراهيم أبو قبيسي. وقد ذكرت المصادر المعاصرة شهرته باسم بلال.
يقع مسجد الإجابة شمال شرق ال<nowiki/>[[بقیع|بقيع]]. بجانب شارع الملك فيصل، ويفصله عن مسجد النبي حوالي 580 متراً.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=33 مساجد الاثریه، ص ۳۳؛] معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴،‌ مجلد۲، ص 187</ref>
== أصل المسجد واسمه ==
يقع مسجد الإجابة في حي أو قرية بني معاوية بالمدينة المنورة، ومن هنا أيضاً يعرف بمسجد بني معاوية بن مالك. وتذكر المصادر أن هذا المسجد بني في عهد النبي (ص). وتشير الروايات  إلى أن النبي (ص) صلى في هذا المسجد ودعا، وأخبر أصحابه بدعائه في ألا يصيب أمته القحط (المجاعة) أوالغرق أوالفتنة. أجيبت دعوتين ولم تُستجب الأخيرة. ولهذا سمي هذا المسجد بمسجد الإجابة


مسجد الاجابه در محله یا روستای بنی معاویه در مدینه قرار داشت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=140 التعریف بما انست الهجره، 140]</ref> و از همین رو به مسجد بنی معاویه بن مالک نیز شناخته شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=179 وفاء الوفا، ج۳، ص ۱۷۹]</ref> گزارش منابع به‌گونه‌ای است که گویا این مسجد از زمان [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] ساخته شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:مساجد_الاثریه.pdf&page=36 مساجد الاثریه، ص ۳۶]</ref> روایات حاکی از این است که پیامبر(ص) در این مسجد نماز خواند و دعا کرد و به اصحاب اطلاع داد که از خدا خواستم که امت من دچار گرسنگی (قحطی) و غرق و اختلاف داخلی نشوند. دو خواسته اول اجابت شد و خواسته آخر اجابت نشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=34 مساجد الاثریه، ص 34-35]</ref> از این رو است که این مسجد را مسجد الاجابه نامیده‌اند.
وقد اعتبر البعض أن سبب تسمية هذا الاسم بإقامة بلال الأذان في هذا المكان، كما تعتبر بعض المصادر أن هذا المسجد الواقع على جبل أبي قبيس هو محل النبي أثناء حادثة شق القمر.


== تاريخ المبنى ==
از این مسجد در منابع قدیم‌تر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفته‌اند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی ابراهیم پیامبر و دیگری ابراهیم ابوقبیسی. منابع معاصر شهرت آن به نام بلال را گزارش کرده‌اند. عده‌ای علت این نام‌گذاری را اذان گفتن بلال در این محل دانسته‌اند. برخی منابع نیز این مسجد بالای کوه ابوقبیس را جایگاه پیامبر به‌هنگام شق‌القمر دانسته‌اند.
إن أقدم ماورد عن بناء مسجد الإجابة هو حديث ل<nowiki/>[[ابن زبالة]] (مؤرخ المدينة المنورة في القرن السابع). وفي عهده، (النصف الأول من القرن السابع)، تهدم هذا المسجد ولم يبق منه إلا أعمدته ومحرابه.<ref>الدره الثمینه، ص 128</ref> ويشير [[المطري]] كذلك لخراب المسجد في منتصف القرن الثامن.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=140 التعریف بما انست الهجره، ص 140]</ref> لكن السمهودي يذكر أن المسجد أعيد بناؤه وذلك بعد حوالي قرن من الزمان، (في نهاية القرن التاسع)، لكن الأعمدة التي تحدث عنها ابن النجار لم تبقى،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=181 وفاء الوفاء، ج۳، ص181]</ref> ومن المحتمل أن المسجد لم يكن له سقف في زمن السمهودي.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص 196</ref> كما وصف أحمد عباسي في القرن العاشر هذا المسجد بأنه مبنى ذو أربعة جدران بلا سقف وذو محراب كبير.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=155 عمده الاخبار، ص 150]</ref>


ويذكر أنه في منتصف القرن الرابع عشر للهجرة، كان لمسجد الإجابة عمارة حجرية على الطراز العثماني وقبة، إلا أنه كان متهدماً<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aآثار_مدینه_المنوره.pdf&page=137 آثار المدینه المنوره، ص۱۳۷]</ref> حتى أعيد بناؤه عام1399هـ/1979م،<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴،‌ مجلد ۲، ص ۱۹۸</ref> كما أعيد ترميمه وتوسيعه للمرة الثانية عام 1418هـ/1998م وتبلغ مساحته حوالي 1000 متر مربع، ويحتوي على قبة مثمنة وإكليل من الورد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=34 مساجد الاثریه، ص۳۴]؛ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد ۲، ص ۲۱۰</ref>
==مکان مسجد==
==معرض الصور==
 
مسجد بلال بر فراز [[کوه ابوقبیس]] قرار داشت و مساحتی حدود یکصد متر مربع داشت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.</ref>این مسجد تا قرن چهاردهم هجری وجود داشته<ref>التاریخ القویم، ج5، ص 84</ref> اما در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌هایی که برای میهمانان [[دولت سعودی]] بر فراز [[کوه ابوقبیس]] ساخته شده تخریب شده و اکنون اثری از آن برجای نمانده و تنها تصویر آن باقی است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.</ref>
 
==مسجد ابراهیم یا مسجد بلال؟==
نام قدیم مسجد بلال، مسجد ابراهیم بود و منابع کهن با این نام از آن یاد کرده‌اند. به نوشته ازرقی(درگذشت: 250ق) و فاکهی (درگذشت: 272ق)، دو تاریخ‌نگار مکه در قرن سوم قمری، بنابر گزارشی که نزد مردم مکه رواج داشت، [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم]] مردم را از بالای این کوه به حج‌گزاری فراخواند؛<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=203 اخبار مکه ازرقی، ج2، ص 201]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC4.pdf&page=17 اخبار مکه فاکهی، ج4، ص17-16]</ref> اما برخی از مکیان نیز نام این مسجد را منسوب به شخصی به نام ابراهیم قبیسی می‌دانستند نه حضرت ابراهیم.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=203 اخبار مکه ازرقی، ج2، ص 201]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC4.pdf&page=17 اخبار مکه فاکهی، ج4، ص17-16]</ref>
 
منابعی مانند [[ابن جبیر]]<ref>رحله ابن جبیر، ص76</ref> و [[ابن بطوطه]]<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> نیز بدون ذکر نام فقط وجود مسجد در فراز کوه ابوقبیس را گزارش کرده‌اند؛ اما در منابع معاصر از این مسجد با نام مسجد بلال یاد شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص125؛ رحله ابن بطوطه، ج1، پاورقی، ص383؛ الرحلات المغربیه و الاندلسیه، ص456؛ «حجنامه2» علی نقی منزوی، مجله کاوه، شماره 47 و 48، بهار و تابستان 1352، ص62.</ref> همچنین برخی گفته‌اند بلال پس از [[فتح مکه]]، بر کوه ابوقبیس اذان گفت و بعدها کسی به یاد و نام بلال مسجدی بر بالای این کوه ساخت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص125.</ref>
 
==نماز پیامبر و شق‌القمر==
برخی گزارش‌ها از نماز پیامبر بالای کوه ابوقبیس خبر داده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC4.pdf&page=16 اخبار مکه فاکهی، ج4، ص 16]</ref> ابن جبیر و ابن بطوطه در سفرنامه‌های خود، این مسجد را جایگاه پیامبر(ص) در هنگام [[شق القمر]] دانسته‌اند.<ref>رحله ابن جبیر، ص76؛ رحله ابن بطوطه، ج1، ص383</ref>
 
==گزارش ابن بطوطه از چراغانی مسجد بلال==
ابن بطوطه در سفرنامه اش در سال 725 قمری، به رسم و رسوم مکیان در شب بیست و هفتم ماه رمضان و شب اول ماه شوال اشاره می‌کند. او می‌گوید مکیان در این شب‌ها در [[مسجدالحرام]] و اطراف آن و نیز در مسجد [[کوه ابوقبیس]] مشعل و چراغ روشن می‌کنند.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 404</ref>
 
==تاریخچه بنا==
[[اخبار مکه (ازرقی)|تاریخ ازرقی]] قدیمی‌ترین منبعی است که در قرن سوم هجری به این مسجد اشاره کرده‌است.<ref>اخبار مکه،ازرقی، ج2، ص 202</ref> بر این اساس برخی از تاریخ‌نگاران زمان احتمالی ساخت مسجد را قرن نخست هجری دانسته‌اند.<ref>تاریخ القویم، ج5، ص 83</ref>
 
همچنین ابن بطوطه در قرن هشتم از بازسازی مسجد به دستور ملک ظاهر مملوکی خبر داده است.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> از تجدید بنای این مسجد در قرن 13 هجری توسط یک مرد هندی هم خبر داده‌اند.<ref>تحصیل المرام، ج1، ص 502</ref>
 
=== گزارش سفرنامه‌های ایرانیان ===
برخی [[شیعه|شیعیان]] ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به [[مکه]] رفته‌اند، گزارش‌هایی از آن نقل کرده‌اند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص766.</ref> میرزا داود حسینی که در سال 1322 قمری به [[حج]] رفته، تصریح کرده است که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، [[محراب]] و [[گلدسته|مأذنه‌ای]] ساخته‌اند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج7، ص545.</ref> حاج ایازخان قشقایی در سفر حج سال 1341ق/1301ش، از وجود بقعه‌ای با دو [[گلدسته]] بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج8، ص419</ref>
 
=== آخرین‌گزارش‌ها از مسجد بلال ===
گزارشی از مسجد بلال در کتاب [[التاریخ القویم لمکة و بیت‌الله الکریم|تاریخ القویم]] نیز آمده است. گزارش این کتاب که نخستین بار در سال 1385 قمری/ 1966میلادی منتشر شده است نشان می‌دهد که این مسجد تا آن زمان وجود داشته و اطراف آن را نیز خانه‌های متعدد فراگرفته بود.<ref>التاریخ القویم، ج5، ص 84.</ref> مسجد بلال اکنون تخریب شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.</ref>
 
==گالری==
<gallery>
<gallery>
ملف:مسجد الاجابه۱.jpg
پرونده:مسجد بلال.jpg|مسجد بلال در مکه
ملف:مسجد اجابه۳.JPG
پرونده:مسجد بلال1.jpg|مسجد بلال در مکه
ملف:بنای قدیم مسجد الاجابه.tif|بناء قديم لمسجد الإجابة تم بناؤه سنة 1997.
پرونده:مسجد بلال2.jpg|مسجد بلال در مکه
ملف:پلان مسجد الاجابه مدینه.tif|خريطة أفقية للمسجد من کتاب معالم المدبنة المنورة ببن العمارة والتاربخ
پرونده:مسجد بلال3.jpg|مسجد بلال در مکه
 
</gallery>
</gallery>


==پانویس۱==
==جستارهای وابسته==
*[[کوه ابوقبیس|'''کوه ابوقبیس''']]
*'''[[بلال بن رباح]]'''
==پانویس==
 
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
 
==منابع ==
 
{{منابع}}
{{منابع}}
* آثار المدينة المنورة، عبد القدوس الأنصاري، المدينة، مكتبة السلفية، ۱۹۷۳م.
 
* التعريف بما أنست الهجرة، جمال الدين محمد المطري، تحقيق سليمان الرحيلي، الرياض، دار الملك عبد العزيز، ۲۰۰۵م.
*'''اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه'''، محمدبن اسحاق فاکهی، ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، مکه: مکتبه الاسدی، 1424ق.
* عمدة الأخبار في مدينة المختار، أحمد العباسي، تحقيق محمد الطيب الأنصاري، الناشر: أسعد طرابزوني، (د.ت).
 
* المساجد الأثرية في المدينة النبوية، محمد الياس عبد الغني، المدينة، الناشر:مؤلف، ۲۰۰۰م.
*'''اخبار مکه و ما جا فیها من الاثار'''، محمد بن عبدالله، مصحح:رشدی صالح ملحس، بیروت:دارالاندلس، 1416ق
* معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، عبد العزيز كعكي، المدينة، الناشر:مؤلف، ۲۰۱۱م.
 
* وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی، علي بن عبد الله السمهودي، تحقيق قاسم السامرائي، لندن، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامي، ۲۰۰۱م.
*'''التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم'''، محمدطاهر، کردی، بیروت:دارالخضر، چاپ اول، 1420ق
{{پایان}}
 
*'''الرحله ابن بطوطه'''، محمدبن عبدالله ابن بطوطه، مصحح:عبدالهادی تازی، ریاض:اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق
 
*'''الرحله ابن جبیر'''، محمدبن احمد، بیروت: دار و مکتبه الهلال، چاپ اول
 
*'''الرحلات المغربیه و الاندلسیه'''، عواطف محمد یوسف نواب، ریاض:مکتبه الملک فهد الوطنیه، 1417
 
*'''تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام'''، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق.
 
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381
 
*'''پنجاه سفرنامه حج قاجاری'''، رسول جعفریان، تهران: نشر علم، 1389ش.

المراجعة الحالية بتاريخ ١٨:١١، ٢٥ يوليو ٢٠٢٤

https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AD_(%D9%85%DA%A9%D9%87)

تجربة 1

تجربة2

تجربة3

مسجد بلال بن رَباح هو مسجد منسوب لـبلال وكان يقع على قمة جبل أبي قبيس في مكة المكرمة، والذي تم تدميره ضمن مخطط التوسعة الجديد وبناء قصور الحكومة السعودية على قمة هذا الجبل.

وقد ورد ذكر هذا المسجد في المصادر القديمة في القرنين الثاني والثالث، وكان يسمّى مسجد إبراهيم، وقد ورد في هذه المصادر قولان مشهوران حول اسم إبراهيم، أحدهما هو النبي إبراهيم والآخر هو إبراهيم أبو قبيسي. وقد ذكرت المصادر المعاصرة شهرته باسم بلال.

وقد اعتبر البعض أن سبب تسمية هذا الاسم بإقامة بلال الأذان في هذا المكان، كما تعتبر بعض المصادر أن هذا المسجد الواقع على جبل أبي قبيس هو محل النبي أثناء حادثة شق القمر.

از این مسجد در منابع قدیم‌تر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفته‌اند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی ابراهیم پیامبر و دیگری ابراهیم ابوقبیسی. منابع معاصر شهرت آن به نام بلال را گزارش کرده‌اند. عده‌ای علت این نام‌گذاری را اذان گفتن بلال در این محل دانسته‌اند. برخی منابع نیز این مسجد بالای کوه ابوقبیس را جایگاه پیامبر به‌هنگام شق‌القمر دانسته‌اند.

مکان مسجد

مسجد بلال بر فراز کوه ابوقبیس قرار داشت و مساحتی حدود یکصد متر مربع داشت.[١]این مسجد تا قرن چهاردهم هجری وجود داشته[٢] اما در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌هایی که برای میهمانان دولت سعودی بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب شده و اکنون اثری از آن برجای نمانده و تنها تصویر آن باقی است.[٣]

مسجد ابراهیم یا مسجد بلال؟

نام قدیم مسجد بلال، مسجد ابراهیم بود و منابع کهن با این نام از آن یاد کرده‌اند. به نوشته ازرقی(درگذشت: 250ق) و فاکهی (درگذشت: 272ق)، دو تاریخ‌نگار مکه در قرن سوم قمری، بنابر گزارشی که نزد مردم مکه رواج داشت، حضرت ابراهیم مردم را از بالای این کوه به حج‌گزاری فراخواند؛[٤] اما برخی از مکیان نیز نام این مسجد را منسوب به شخصی به نام ابراهیم قبیسی می‌دانستند نه حضرت ابراهیم.[٥]

منابعی مانند ابن جبیر[٦] و ابن بطوطه[٧] نیز بدون ذکر نام فقط وجود مسجد در فراز کوه ابوقبیس را گزارش کرده‌اند؛ اما در منابع معاصر از این مسجد با نام مسجد بلال یاد شده است.[٨] همچنین برخی گفته‌اند بلال پس از فتح مکه، بر کوه ابوقبیس اذان گفت و بعدها کسی به یاد و نام بلال مسجدی بر بالای این کوه ساخت.[٩]

نماز پیامبر و شق‌القمر

برخی گزارش‌ها از نماز پیامبر بالای کوه ابوقبیس خبر داده‌اند.[١٠] ابن جبیر و ابن بطوطه در سفرنامه‌های خود، این مسجد را جایگاه پیامبر(ص) در هنگام شق القمر دانسته‌اند.[١١]

گزارش ابن بطوطه از چراغانی مسجد بلال

ابن بطوطه در سفرنامه اش در سال 725 قمری، به رسم و رسوم مکیان در شب بیست و هفتم ماه رمضان و شب اول ماه شوال اشاره می‌کند. او می‌گوید مکیان در این شب‌ها در مسجدالحرام و اطراف آن و نیز در مسجد کوه ابوقبیس مشعل و چراغ روشن می‌کنند.[١٢]

تاریخچه بنا

تاریخ ازرقی قدیمی‌ترین منبعی است که در قرن سوم هجری به این مسجد اشاره کرده‌است.[١٣] بر این اساس برخی از تاریخ‌نگاران زمان احتمالی ساخت مسجد را قرن نخست هجری دانسته‌اند.[١٤]

همچنین ابن بطوطه در قرن هشتم از بازسازی مسجد به دستور ملک ظاهر مملوکی خبر داده است.[١٥] از تجدید بنای این مسجد در قرن 13 هجری توسط یک مرد هندی هم خبر داده‌اند.[١٦]

گزارش سفرنامه‌های ایرانیان

برخی شیعیان ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به مکه رفته‌اند، گزارش‌هایی از آن نقل کرده‌اند.[١٧] میرزا داود حسینی که در سال 1322 قمری به حج رفته، تصریح کرده است که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، محراب و مأذنه‌ای ساخته‌اند.[١٨] حاج ایازخان قشقایی در سفر حج سال 1341ق/1301ش، از وجود بقعه‌ای با دو گلدسته بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.[١٩]

آخرین‌گزارش‌ها از مسجد بلال

گزارشی از مسجد بلال در کتاب تاریخ القویم نیز آمده است. گزارش این کتاب که نخستین بار در سال 1385 قمری/ 1966میلادی منتشر شده است نشان می‌دهد که این مسجد تا آن زمان وجود داشته و اطراف آن را نیز خانه‌های متعدد فراگرفته بود.[٢٠] مسجد بلال اکنون تخریب شده است.[٢١]

گالری

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.
  2. ↑ التاریخ القویم، ج5، ص 84
  3. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.
  4. ↑ اخبار مکه ازرقی، ج2، ص 201؛ اخبار مکه فاکهی، ج4، ص17-16
  5. ↑ اخبار مکه ازرقی، ج2، ص 201؛ اخبار مکه فاکهی، ج4، ص17-16
  6. ↑ رحله ابن جبیر، ص76
  7. ↑ رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383
  8. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص125؛ رحله ابن بطوطه، ج1، پاورقی، ص383؛ الرحلات المغربیه و الاندلسیه، ص456؛ «حجنامه2» علی نقی منزوی، مجله کاوه، شماره 47 و 48، بهار و تابستان 1352، ص62.
  9. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص125.
  10. ↑ اخبار مکه فاکهی، ج4، ص 16
  11. ↑ رحله ابن جبیر، ص76؛ رحله ابن بطوطه، ج1، ص383
  12. ↑ رحله ابن بطوطه، ج1، ص 404
  13. ↑ اخبار مکه،ازرقی، ج2، ص 202
  14. ↑ تاریخ القویم، ج5، ص 83
  15. ↑ رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383
  16. ↑ تحصیل المرام، ج1، ص 502
  17. ↑ پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص766.
  18. ↑ پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج7، ص545.
  19. ↑ پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج8، ص419
  20. ↑ التاریخ القویم، ج5، ص 84.
  21. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151.

منابع

قالب:منابع

  • اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، محمدبن اسحاق فاکهی، ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، مکه: مکتبه الاسدی، 1424ق.
  • اخبار مکه و ما جا فیها من الاثار، محمد بن عبدالله، مصحح:رشدی صالح ملحس، بیروت:دارالاندلس، 1416ق
  • التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، محمدطاهر، کردی، بیروت:دارالخضر، چاپ اول، 1420ق
  • الرحله ابن بطوطه، محمدبن عبدالله ابن بطوطه، مصحح:عبدالهادی تازی، ریاض:اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق
  • الرحله ابن جبیر، محمدبن احمد، بیروت: دار و مکتبه الهلال، چاپ اول
  • الرحلات المغربیه و الاندلسیه، عواطف محمد یوسف نواب، ریاض:مکتبه الملک فهد الوطنیه، 1417
  • تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق.
  • آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381
  • پنجاه سفرنامه حج قاجاری، رسول جعفریان، تهران: نشر علم، 1389ش.
مجلوبة من «https://ar.wikihaj.com/index.php?title=مستخدم:A.Zaidan/الملعب_4&oldid=7218»